Kochański7

6.2. JONOFOREZA (jontoforeza)

Jonoforeza lub jontoforeza jest jednoczesnym aplikowaniem leku i działaniem fizykalnym zastosowanego prądu, jednak głównie polega na wprowadzaniu do tkanek zdysocjowanych Icków siłami pola elektrycznego. Proces ten zachodzi dzięki samorzutnemu rozpadowi cząstek elektrolitów w roztworach wodnych na ujemnie lub dodatnio naładowane cząstki lub atomy tzw. jony. W polu elektrycznym jony posiadające ładunek dodatni (kationy) ulegają przesunięciu w kierunku bieguna ujemnego, czyli do katody (-). zaś jony ujemne (aniony) w kierunku bieguna dodatniego to jest do anody (+). Całość tego układu stanowi elektroda czynna z podkładem nasyconym roztworem danego leku oraz elektroda bierna zamykająca przepływ prądu z podkładem nasyconym wodą.

6.2.1. Działanie lecznicze

Leki zastosowane do jonoforczy muszą ulegać dysocjacji elektrolitycznej w wodzie i powinny posiadać odpowiednio duże stężenie, tak, aby ilość jonów była jak największa, ponieważ wtedy odpowiednio wzrasta przewodnictwo elektryczne tego roztworu. Obecnie poza roztworami wodnymi stosuje się również żelowe hydrofilne postacie leków. Wielkość cząsteczek leków musi umożliwiać przedostanie się ich przez barierę naskórka lub nabłonka i im mniejsze są wielkości jonów tym ich więcej dostanie się do skóry i głębiej wnikną. Dodatkowo na zwiększenie penetracji Icku wpły wa w dużym stopniu wzrost uwodnienia skóry oraz zwiększone ukrwienie w miejscu stosowanego zabiegu. W trakcie zahiegu głębokość wnikania jonów jest niewielka i maksymalnie sięga do 2 mm. jeżeli jednak jony przekroczą naskórek i znajdą się na głębokości około l>3 mm to tam już pozostają. Stopień nagromadzenia leku w naskórku i skórze właściwej warunkuje przedłużone działanie leku po zakończeniu zabiegu, które zachodzi na drodze powolnej dyfuzji do głębiej położonych tkanek i może trwać nawet przez 2 doby. Przy wielokrotnym stosowaniu tego samego leku zachodzi również możliwość kumulowania się jego w tkankach, zwłaszcza w tkankach wykazujących dużą pojemność jonową, co może powodować efekt ogól no ustrojowy. Największa szybkość wnikania jonów występuje w pierwszych minutach zabiegu i po około 15 min gwałtownie spada i z tego względu nic zaleca się stosowania jonoforezy dłużej niż 20 mm. W trakcie jonoforczy d/iuła nie tylko zastosowany lek. ale również przeciwzapalne i przeciwbólowe działanie prądu galwanicznego. Najczęściej jonoforezę stosuje się w traumatologii. reumatologii, neurologii, dermatologii i w chorobach nacz.yń obwodowych.

6.2.2. Wykonanie jonoforezy

Stosuje się elektrody cynowe lub elastyczne elektrody siliknnowo-węglowe. Jonoforezę można wykonywać pr/y pomocy jednej lub dwu czynnych elektrod oraz z zastosowaniem również jednej lub dwu elektrod biernych, co umożliwia wykonanie jonoforezy dwu. trzy i czte-robiegunowej. Ustawienie wzajemne elektrod można stosować podobnie jak w galwanizacji. Llektrody powinny być wykonane z cyny (Sn), która jest metalem bardzo słabo reagującym z lekami, jak i produktami ich hydrolizy, zachodzącymi w roztworach. Stosowanie elektrod z innych metali powoduje różnego rodzaju reakcje chemiczne na ich powierzchniach, przyczyniając się do wyprowadzenia ich do skóry i tkanki podskórnej W' postaci tzw. jonów pasożytniczych. Jony tow arzyszące mogą modyfikować działanie wprow adzanych leków oraz wyw ierać wpływ toksyczny miejscowy i ogólnoustrojowy.

Elektrodę czynną nakłada się na zdrową, dobrze oczyszczoną i odtłuszczoną skóry, która przed zabiegiem nie była przez I tydzień smarowana jakąkolwiek maścią. Najpierw na skórę nakłada się podkład lekowy o grubości około 0.5 cm lub smaruje się żelem leczniczym.

81