kłoskowska regionalizm (7)

ten poaiega skalowaniu.

%

możliwości podwójnej rdencyfi^ i — równoczesną identyfikację ąską, a ponadto europejską fehfe inni mniej połączeń, niektórzy »_a'

problemu winy.

Wszystkie te pytania miały cel projekcyjny. Wobec koniecznej a względu na ten cel ogólnikowej formy pytania uzyskane reakcje nie ans nadawały się do jednoznacznej interpretacji. Często były cenne u wzjkdi na swą spontaniczność. Ważne były zwłaszcza całkowicie spoouamr wypowiedzi zawarte w swobodnej autobiograficznej części tekstu.

Nie jest to jeszcze pełna lista wskaźników zamknięcia lub twaw posuw narodowych w badanych tekstach. Ale już na tej podstawie mota było stwierdzić różną wagę i—co szczególnie istotne — niewspótauaicK pozycji tej samej osoby na skalach wyznaczonych przez poszczegdhf wskaźniki. Ambi Walencję kulturową na!dałoby uznać za wskariak o pośrednim charakterze: słaby wskaźnik otwarcia lub słaby wskaźnik zamknięcie się kulturowego; Oznacza to bowiem wahanie, którą kultur uznać za własną, a nic zdecydowane odrzucenie lub przyjęcie jedną ^{z    chOTk,}er ma niepewność co do możliwości

cudzych Klemyftkrep „rodowych, Podwójna identyfikacja własna znr-

Ife:

czuła Się wewnęlrzme jozfamaiur piL^własne nii sytuacyjnie uwaronkowroą. * odczuwam,

md*

^g«ść wszystkich podwójnych identyfikacji. Identyfikujący się główki 1 polskością lub głównie z niemieckością przyjmowali możliwość ^jdcych podwójnych identyfikacji, alc rzadko polsko-niemieckiej. Autor t&i <W> niemieckiej i przejawiający opór wobec polskiej kultury. riBpjW ** ¹ wlasną niepewną identyfikacją ostatecznie planował dla i»# ^dntcka polsko-niemiecką biwalencję kulturową jako optymalne tfntarńe problemu mieszanej genealogii (M.Ś1.10). Inny autor o zde-cjówanej niemieckiej opcji był wyraźnie biwalenmy kulturowo, z prze-rąą znajomości polskiej kultury. On także w niektórych momentach ipwh przyjmował polską identyfikację, bezrefleksyjnie przyznając się ś> polskiego jny” ku własnemu zaskoczeniu (Mil.12). Oznacza to ■nitowaną skłonność do otwartości

zamknięcia. Może oznaczać właśnie częściowa oiwwojf w swobodnych wypowiedzi autobiograficznych i odpowi^N kwestionariuszowa użyto kilku innych specjalnych wtkabfa % tożsamości zamkniętej pod względem postaw narodowych, poślednich wskaźników stanowiło odrzucenie możliwości identyfikacji narodowych. Wskaj^'—i respondentom proponowano pięć własną i — odpowiednio do własnej niemiecką, białoruską, ukraińską, śl; odpowiadający akceptowali więcej.

tłdc odrzucali — nawet włącznie z europejską. Inne wskaźniki stanń^. reakcje na pytania dotyczące wojennych losów rodziny, kocbhh z przedstawicielami innych narodów, oceny programów poświęconych innym narodom (kulturom mniejszości), stostmd s kanonu kultury własnej i cudzej, zwłaszcza kultury dominują*].», wszystkich trzech grupach badanych zdarzały się deklaracje niechęci śi Żydów . W grupie śląsko-niemieckięj pytania dotyczące kultury tyto* kiej ani razu nie w ywołały wspomnienia Holokaustu i związanego z ęą

_klófy określa! się jako Niemtcc. Ślązak, Polak lub ąrf jSk _a stwierdza! niemożność dokonania narodowego ■ (m.ŚUÓ). Na ambiwalencje śląskiego pogranicza etnicz->5 _uwagę także niemieccy badacze (Rogali, 1994). Am-

**    « i-.L    rwlinianii

miewa Jeana* wuw-----, -

rvj_ci jedna integralna identyfikacja badanego podmiotu nie musi i zamknięciem. Nie jest tak. jeśli ta sama osoba uznaje

■T,uSć podwójnych lub wielorakich identyfikacji innych osób. Nic ^,»ęc podwójnego poczucia narodowego jako generalnej zasady. . badanej grapie Ślązaków jednak tylko kosmopolici akceptowali

Cyklady szczególnie wyraźnie zamkniętej, izolacjoniśtycznej po-srwy narodowej znaleziono w grupie ukraińskiej. Tam najwyraźniej wystąpiła zasada endogamu (nieobca i grupie śląskiej), waloryzacja whsnej kultury folklorystycznej, zmaganie się z problemem określenia *hsłq ojczyzny ideologicznej i odrzucenie niektórych elementów polskiego kanonu narodowego jako wrogich własnej grupie. Stw ierdzenie zamkniętej postawy narodowej nie odnosi się jednak do wszystkich Ukraińców, których autobiografie byty przedmiotem analizy, a tym bardziej nie może być rozciągane na całą zbiorowość lej mniejszości Chodzi tylko o podkreślenie, że w tej grupie wy_S.ąp.ly przykłady najczystszego empirycznego typu narodowego z^ieem. należało Ł szczególnie silne odrzucenie podwójnyehafcntyr.k^i.

.. snr/prim ale wkcz wstręt I potępienie, o także wzbudzających nic >    _lruk,_oW1#cj jako zdrada narodowa; Tu

gwałtowne POW- ^ _mK/cmc jfiibfystycwyeh ezynników narodu-ukże wystąpiło    ^ częstym uży«m ternami ..duma'

tunoA •MtaOP°^{C/    7}