IMG04

mMMmu

n\e wstępujące nawet po nocnym wypoczynku. W tym okresie, oglądając kończy^ spostrzegamy liczne, wężowate sznury i sploty źylne, często z baionowatyim uwypukleniami. Są one miękkie, niebolesne, a stopień ich wypełnienia zależy od ułożenia kończyny. Żyła odpiszczelowa jest przeważnie wyczuwalna w postaci elastycznego napiętego sznura, powiększającego się w czasie kaszlu. Czasami w okolicy kostek widoczne są zmiany troficzne (przebarwienia, wypryski, stwardnienia, owrzodzenia). Przyczyną tych zmian jest niewydolność żył przeszywających i zaleganie krwi. Przeważnie w miejscu przejścia przez powięź niewydolnej żyły przeszywającej powstaje kuliste rozdęcie żylne.

Wymienione objawy i zmiany miejscowe występują częściej i są wyraźniej wyrażone u chorych z długotrwałym wywiadem (80% badanych) z rodzinnym występowaniem żylaków (60%), pracujących w pozycji stojącej (50,3%) — (2) oraz w przypadkach żylaków wtórnych.

POWIKŁANIA ŻYLAKÓW

Zapalenie zakrzepowe. Objawy ogólne są nikłe i sprowadzają się do nieznacznego podwyższenia temperatury ciała. Objawy miejscowe polegają na powrózkowatym stwardnieniu i bolesności żylaka. W okolicy pojawia się obrzęk i zaczerwienienie skóry. Zmiany mogą ograniczać się do pojedynczego żylaka lub przechodzić na żyły powierzchowne i rzadziej głębokie. Bardzo rzadko w przebiegu zapalenia zakrzepowego żylaka dochodzi do zatoru i zawału płuca. U kobiet ciężarnych chorych na żylaki zagrożenie zakrzepowym zapaleniem żył jest znacznie większe niż u zdrowych.

Krwawienie. Ścieńczała skóra pokrywająca żylaki łatwo pęka samoistnie lub w następstwie nawet niewielkiego urazu. Utrata krwi może być znaczna. Krwawienie przeważnie ustaje po uciśnięciu żylaka i uniesieniu kończyny. Jeśli żylak nie zostanie usunięty lub podkłuty, krwotok przeważnie powtarza się.

Inne powikłania żylaków to obrzęki, przebarwienia, wypryski, stwardnienia i owrzodzenia umiejscowione przeważnie w okolicy kostki przyśrodkowej.

LECZENIE ZACHOWAWCZE

Badania losowo wybranych mieszkańców Warszawy wykazały, że z powodu żylaków kończyn dolnych leczyło się tylko 55,4% chorych, u których rozpoznano tę chorobę. Najczęstszą metodą leczenia było noszenie pończoch elastycznych. Główną przyczyną nie leczenia był u kobiet brak czasu (32,4% badanych), a u mężczyzn — przekonanie o nieskuteczności leczenia (48,2%) (2).

Leczenie zachowawcze zalecamy, gdy: a) żylaki są bardzo małe i nie stwierdza się niewydolności zastawek żył powierzchownych i przeszywających, b) chory nie wyraża zgody na operację i c) istnieją przeciwwskazania do leczenia chirurgicznego np. podeszły wiek i współistniejące ciężkie choroby (nowotwory złośliwe, marskość wątroby itp).    _v

Zasadniczym celem leczenia zapobiegawczo-zachowawczego jest ułatwienie odpływu krwi z kończyny. Podstawowe zalecenia są następujące:

1. Młodzi ludzie, u których stwierdza się początki żylaków lub rodzinne występowanie żylaków, nie powinni wybierać zawodu wymagającego pracy w pozycji stojącej.

519