m3

32 Metafory v? nasram życiu

użycia metafon' której obecność rzadko sobie uświadamiamy. Metafora nie istnieje jedynie w słowach, których używamy, lecz w samym sposobie pojmowania sporu. Język sporu nic jest poetycki, wyszukany czy retoryczny; jest on dosłowny. Mówimy tak o sporach, ponieważ tak je pojmujemy, a postępujemy zgodnie •/. tym, jak pojmujemy. Kąjważniejsze, co dotąd stwierdziliśmy, to to. że metafora nie jest jedynie sprawą języka. czyli jedynie sprawą słów'. Będziemy chcieli wykazać, że przeciwnie, procesy myślenia są w głównej mierze metaforyczne. Właśnie to mamy na myśli, gdy mówimy, że system pojęć podlega kształtowaniu i określa się w sposób metaforyczny, /śmienie metafor jako wyrażeń językowych jest możliwe właśnie dlatego, że metafory tkwią w systemie pojęć człowieka. Dlatego też, ilekroć w tej książce będziemy mówili o metaforach, takich juk argumentowanie to wojna, lylckroć będziemy mieli na myśli pojęciu metaforyczne.

SYSTEMATYCZNOŚĆ POJĘĆ METAFORYCZNYCH

z.

Spory toczy się zwykle według pewnych wzorów, co oznacza, ż.c argumentując, robimy coś lub czegoś nie robimy. Fakt, że częściowo ujmujemy spory w terminach bitewnych, wpływa w sposób systematyczny na kształt sporu i na sposób, w jaki mówimy o tym, co robimy, kiedy argumentujemy. Ponieważ pojęcia metatoryczDC są systematyczne, język, jakiego używamy, by mówić o tym aspekcie pojęć, jest także systematyczny.

Na przykładzie metafory aroumhntuwanie to wojna przekonaliśmy się, że wyrażenia pochodzące ze słownika wojennego, np. atakować pozycje, nie do obrony. strategia, nowa Unia ataku, zwyciężać, zdobywać teren, składają się na systematyczny sposób mówienia o bojowych aspektach argumentowania. Nie jest rzeczą, przypadku, że takie wyrażenia znaczą to, co znaczą, kiedy używamy ich mówiąc o sporach, t 'z.ęść systemu pojęciowego związanego z bitwami w pewnej mierze charakteryzuje pojęcie sporu* ję/yk zaś odpowiednio się dostosowuje. Ponieważ wyrażenia metaforyczne w naszym języku są powiązane z pojęciami metaforycznymi w sposób systematyczny, możemy posługiwać się językowymi wyrażeniami metaforycznymi do zbadania istoty pojęć metaforycznych i w ten sposób zrozumieć metaforyczną istotę naszych działań.

Aby uzyskać wyobrażenie o tym, jak wyrażenia metaforyczne w języka codziennym umożliwiają dostęp do meta-lóryczncj istoty pojęć kształtujących nasze codzienne postępowanie, rozważmy pojęcie metaforyczne czas to pieniądz oraz sposoby, w jakich pojawia się ono w języku: