m
3

O przestrzeni, która nas otacza

•my kultury

treść, na-stanowienia iwdę znieść, jednym

„24

iem. Ko-e uacyjnych : do kombi-ekiej per-Kraków, attyk nary niskie i pałacyku b we Wla-t-dcieniem w , przy-

u awan-\ sgraffita. górników, z kolanek.

i crvvem incenr.

kuhur-.

Tak właśnie czytano Trasę W-Z:

Odetchnęła szerzej ściśnięta Praga, po raz pierwszy ujrzała zieleń, światło

i powietrze robotnicza Wola (...) Trasa WZ przeorała całe miasto, była potężną transfuzją krwi dla zamarłych, zmienionych w ruiny dzielnic"".

Trasa W-Z to symbol szerokiej drogi, walki z przestrzenią, pokonywania przeszkód, upartego, niezachwianego dążenia do celu, do komunizmu. Kultura stalinowska, dystansując się nieustannie względem wszystkiego, co chore, zgniłe, zepsute, przeciwstawiała temu ruch, światło i powietrze jako symbole zdrowia²'.

Marszałkowską Dzielnicę Mieszkaniową, dzięki której spełniały się słowa Bieruta o „wprowadzeniu robotników do śródmieścia”, zaczęto nazywać Dzielnicą Słońca, pojawiły się także określenia symboliczne, nieadekwatne do architektury, ale nawiązujące do wizji Żeromskiego — Szklane Domy ■ Przedwiośnie stało się lekturą szkolną).

Bracia! Do domu! Stawiać czas

W Warszawie Szklane Domy...

— apeluje Broniewski w wierszu Do domu^{11 2}. Podobne strofy znaleźć można w poezji Dobrowolskiego i Tuwima.

Propozycja czwarta:

Postmodernizm — czy zapowiedź XXI wieku?

Rozmowa o najnowszej architekturze mogłaby być zamknięciem cyklu lekcji lub wykładu na temat literatury postmodernistycznej. Także spointowaniem refleksji, ku czemu zmierza świat w myśli filozoficznej, w różnych dziedzinach sztuki, w kulturze masowej. Czy to, co się dzieje wokół nas, jest zapowiedzią ery tryumfu ludzkiego rozumu, czy też sygnałem utraty wartości i kryzysu, z którego nie ma wyjścia?

W aspekcie ściśle związanym z architekturą należałoby wrócić do pytania postawionego po lekcji o szklanych domach; w sensie technicznym mamy szklane domy lub ich coraz doskonalsze imitacje, ale czy dobrze nam wśród *. di żyć? Czyje lubimy? Jaki krajobraz miejski najbardziej nam odpowiada? Dlaczego dziś krytykuje się idee Le Corbusiera i jego współczesnych?

Krytykę tego, co w architekturze modernistycznej było nie do przyjęcia, zacznijmy od przypomnienia następującego faktu: 15 lipca 1972 r.

1

Ibidem, s. 12.

2

Ibidem, s. 13. Ibidem, s. 13.