23619 skanuj0086 (22)

REWALORYZACJA PRZESTRZENI MIEJSKIEJ 207

2. Rewaloryzacja a turystyka kulturowa - sposób na ożywienie miasta?

W dobie przemian przestrzennych oraz społeczno-gospodarczych miast, coraz częściej wymienia się pojęcia renowacji, rehabilitacji, rewaloryzacji i rewitalizacji. Renowacja jest działaniem polegającym na przywróceniu dawnego, dobrego stanu danemu obiektowi (Ziobrowski 2000). Podobnie definiuje się rehabilitację, uwzględniając jednak możliwość zastosowania tego terminu nie tylko w stosunku do odnowy obiektów ale również zmian społecznych. Natomiast rewaloryzację (Ziobrowski 2000) należy traktować jako proces odnowy (modernizacji) obiektów o szczególnej wartości zabytkowej. Zdaniem S. Kaczmarek (2001), rewaloryzacja w szerszym ujęciu może dotyczyć różnych obszarów, na których przywracane są dawne walory lub dodawane są nowe.

Najszerszym pojęciem jest rewitalizacja, którą K. Skalski (1994, s. 102) definiuje: „jako element całościowej polityki zagospodarowania miasta, przy czym bierze się pod uwagę zarówno substancję materialną, t. j. mieszkania, przestrzenie publiczne, zabytki architektury, jak też interes ludności zamieszkującej poszczególne dzielnice”.

Celem wszystkich z wymienionych działań jest ożywienie upadającej dzielnicy lub określonego obszaru miasta. Metody wdrażania tego typu programów oraz wykorzystywane narzędzia zależą już tylko i wyłącznie od przyjętej przez samorząd lokalny strategii rewitalizacji.

Pamiętając o tym, że zabytkowa architektura oraz swoisty klimat każdego miasta są jego bezcennymi zasobami, wdrażanie programów odnowy musi odbywać się przy bezwzględnym zachowaniu istniejącej symboliki i kultury danego miejsca (Thomas 1997).

Oczywiście istotne jest zbudowanie odpowiedniego systemu zarządzania miastem, który uwzględniałby ochronę i konserwację jego zabytkowej struktury (Ashworth 1997). Jednak często podejmowane działania nie są elementem długofalowych planów odnowy a raczej prowadzone są ad hoc. Zdaniem G. J. Ashoworth’a (1997), zarządzanie historyczną tkanką miasta (nazywane przez tego autora także planowaniem dziedzictwa - ang. heńtage planning), powinno być integralną częścią ogólnego planowania miejskiego. Niewątpliwie jednym z najtrudniejszych wyzwań jest tutaj jednoczesna ochrona dziedzictwa kulturowego oraz wspieranie dynamicznych przemian w mieście, wymagających przedsiębiorczości i otwartości na zewnętrznych inwestorów (Ashworth 1997, Silber-berg 1995).