niedokrwistosci (1)

są różne. W ok. 50% jest to następstwo reakcji autoimmunologiczncj - wytwarzania się przeciwciał o charakterze heinolizyn skierowanych przeciwko własnym krwinkom czerwonym. Ponadto anemia hemolityczna towarzyszy różnego rodzaju procesom nowotworowym, chorobie reumatycznej, colitis uleerosa -i in. Pewien procent anemii hcmolitycznej jest uwarunkowany genetycznie (np. u chorych z „sicrpowatością” erytrocytów). Leczenie polega na stosowaniu środków immunosupresyjnych, a zwłaszcza glikokortykostero-idów. Jeśli to nic skutkuje, pozostaje wówczas splenektomia i transfuzje. Prognoza jest na ogół w większości przypadków pomyślna przy właściwym leczeniu.

31.2. Leki stosowane w niedokrwistościach spowodowanych niedoborem żelaza

Niedokrwistość wskutek niedoboru żelaza, podstawowego składnika „budulcowego” barwnika krwinek czerwonych hemoglobiny, może być spowodowana głównie dwiema przyczynami:

1.    Nadmierną utratą żelaza w wyniku przewlekłych krwawień.

2.    Upośledzeniem „dostaw” żelaza do szpiku w następstwie:

-    zbyt małej podaży (niewłaściwa dieta),

-    upośledzeniem wchłaniania (brak białka transportującego żelazo -transferyny),

-    niewłaściwą utylizacją żelaza w szpiku,

-    zwiększonym zapotrzebowaniem na żelazo.

W większości przypadków niedokrwistość niedobarwliwą leczymy usuwaniem przyczyny niedoboru żelaza, np. optymalizacją diety. Ale często jest to niewystarczające i wówczas należy podawać choremu preparaty żelaza.

Zasadą leczenia jest podawanie preparatów najprostszych, przede wszystkim preparatów żelaza dwuwartościowego, jak siarczan żelazawy, glukonian żelazawy, bursztynian żelazawy, fosforan żelazawy i jabłezan żelazawy.

Przy leczeniu niedokrwistości niedobarwliwej zakłada się również niedobór innych metali, jak miedź, magnez, kobalt, w związku z tym stosuje się ich preparaty.

Związki żelaza

Właściwości Żelazo jest podstawowym składnikiem hemoglobiny. Niedobór żelaza wywołuje niedokrwistość niedobarwliwą. Stosuje się wówczas preparaty żelaza, które jednak trudno wchłaniają się z jelit. Wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego zwiększa równoczesne podawanie kwasu solnego i witaminy C. Bardziej skuteczne, lecz równocześnie bardziej toksyczne i niebezpieczne są preparaty żelaza do wstrzykiwań dotkankowych, dożyl-

nych lub domięśniowych. Przy podawaniu pozajelitowym żelaza można łatwo doprowadzić do przedawkowania. Należy wówczas podać właściwą odtrutkę, tj. deferoksaminę, która wiąże żelazo z wytwarzaniem kompleksu ulegającego łatwo wydaleniu z moczem. Zasadą leczenia jest podawanie maksymalnych dawek dobrze tolerowanych przez chorego. Wyrównanie niedokrwistości następuje po 2-3 miesiącach leczenia. Celem uzupełnienia rezerw tkankowych żelaza należy kontynuować leczenie przez dalsze 3-6 miesięcy. Wchłanianie żelaza jest lepsze, jeżeli przyjmowane jest między posiłkami i na czczo, natomiast tolerancja jest lepsza, jeżeli przyjmowane jest bezpośrednio po posiłku.

U niemowląt i małych dzieci profilaktycznie 1-2 mg Fc^+7kg m.c., leczniczo 4,5-6 mg Fe^ł7kg m.c. U dzieci starszych nie przekraczać dawki 100-150 mg Fe^ł7dobę	Dawkowanie
▲ Przy stosowaniu doustnym niekiedy wymioty, nudności, biegunka. Podawanie dożylne może spowodować reakcje uczuleniowe, a nawet wstrząs.	Działanie niepożądane
I. Preparaty żelaza stosowane doustnie: 1.    Ferrum gluconicuin - glukonian żelazawy, substancja. 2.    Itcmoter (Ferro 66) - chlorek żelazawy, krople 0,157 g/1 ml i 0.044 g/1 ml. 3.    Heinofer prolongatom (Ferro-Gradumet, Rcsofcron, Tardyfcron) - siarczan żelazawy, drażetki 0,105, 0,125 i 0,27 g oraz tabletki 0,525 g. 4.    Ferrlecit - bursztynian żelazawy, drażetki 0,28 g. 5.    Additiva Ferrum - tabl. musujące 18 mg Fe*'. 6.    Vcnofer - kompleks wodorotlenku żelaza i sacharozy, ampułki 100 mg Fe/5 ml, roztwór do wstrzyknięć lub wlewów dożylnych (po rozpuszczeniu w 100 ml w roztworze fizjologicznym NaCI). Dawki ustalane indywidualnie, średnio 25-50 mg na dobę (początkowo) i 100-200 mg w dalszych dniach. II.    Preparaty żelaza stosowane pozajelitowo: 1. Ferrum-Lck (Femim Hausmann, Jectofer) - kompleksowe związki żelaza, ampułki 0,1 g/2 ml (i.m.) i 0,1 g/5 ml (t.v.). III.    Preparaty złożone zawierające żelazo: 1.    Ascofer - glukonian żelazawy 0,2 g + kwas askorbinowy 0,02 g, drażetki; stosuje się doustnie 3 razy dziennie po 2-3 drażetki. 2.    Sorbifer Durulcs - siarczan żelazawy 0,32 g + kwas askorbinowy 0,06 g, tabletki powlekane; stosuje się doustnie 1-2 razy dziennie 1 tabletkę. IV.    Preparaty żelaza z kwasem foliowym 1.    Feirograd Folie - tabl. powlekane (100 mg Fe” + 0,35 mg kwasu foliowego). 2.    Hcmofer F pmlongatum - draż. (105 mg Fe" + 0,35 mg kwasu foliowego). 3.    Tardyferol-Fol. - siarczan żelaza + kwas foliowy.	Preparaty

581