ObrazE176

.. otiholtza

I {wlCfffMmiL* ²' ^Komórki wątroby uwieraj głównie ęlukokina/e zamiast heksoki-(!/ '    /f    ^nazy_; ^a ten enzym fosforyluje tylko glukozę. Zatem w wątrobie huk-.

łoza jest metabolizowana w szlaku fniktnyn.i.f,.,f_nrjnowvm (rys. 2).

\AliVJ0 "■ Ą ffltfęnflyA

Metabolizm

galaktozy

Galaktoza jest losforylowana przez galaktokinazę do galaktozo-l-fos-foranu.

r2p Urydylilotransferaza galaktozo-l-fosforanowa katalizuje przeniesie-^ nie grupy urydylowej z UDP-glukozy i powstaje UDP-galaktoza oraz glukozo-l -fosforan.

fruktoza ATP AOP

Irukiozo-1 - los 'of an

k"¹

HtMaia • fruktozo* t* fosforanu

aldehyd glicerynowy * fosiodihydroksyacslon Wasza L-aTP acyllczna K..™ dlarhoz i ^Aue aldehyd 3-fosloglicołynowy

Rys Z. Szlak fruktozo- l-lostoranowy

Fruktoza jest przekształcana w. fruk łozo-1-fosforan przez fruktokinaze.

» Fruktozo-l-fosforan zostaje następnie rozszczepiony na aldehyd glicerynowy i fosfodihvdroksvaceton przez aldolaze fruktozo-l-fosforanu ł-ostodiiiydroksyaceton przechodzi do glikolizy w reakcji katalizowanej przez izomerazę triozofosforanową (rys. 2).

¹ Aldehyd glicerynowy jest fosforylowany do aldehydu Z-fnsfnfyjioryniy wego przez kinaze specyficzna dla trioz i w ten sposób również jest włączany do glikolizy.

Hydroliza disacharydu laktozy (występuje w mleku) daie na laktozę i glu-kożf • Tak więc galaktoza jest również ważnym cukrem spożywczym dla człowieka Galaktoza i glukoza są epimerami różniącymi się od siebie konfiguracją przy węglu C-4 (temat Jl, rys. 4). Dlatego włączenie galak-tnzv do glikolizy wymaga reakcji epimeryzacii. Zachodzi ona poprzez czterostopniowy szlak nazwany szlakiem wzajemnych przemian galak-toza-glukoza (rys. 3):

galaktoza

galaktokinazafc ^ATP

f»AOP galsktozo-1 -fosforan

UDP-glukoza

hoch,

MO /r—O

04-P —O" OH I.

I o

HOCM,

o—e—O—P — o-lwyoySl

galaktozo- l-łotlofan

HOOI,

ho ^—o _M

04-P-

OH

Pgatakio

0" O' UOP glukoza

nopS

M/r—O _H

3—P—O-furydynaj

glukozo- 1-losloran

<5> UDP-galaktoza jest z powrotem przekształcana do UDP-glukozy przez 4-epimerazę UDP-galaktozy. W ten sposób całość UDP-glukozy nie jest zużywana w tym szlaku.

CęLOstatecznie, glukozo-l -fosioran ulega przekształceniu w glukozo-6--fosforan przez fosfoglukomutazę. Następnie glukozo-6-fosforan jest włączany db glikolizy.

uryóylilotransleraze galaktozo- f-fosforanowe i

14-epimeraza UDP-galaktozy

glukozo-1-fosforan    UDP-galaktoza

11 fostoglukomutaza glukozo-6-foSforan

glikoliza

fli/s 3. Szlak wzajemnych przemian galakioza-giukoza

Regulacja

glikolizy

Galaktozemla jest choroba genetyczna spowodowana przez niemożność przekształcenia galakfozy w glukozę. Na skutek redukcji galajilnzy gromadzi sie toksyczna substancja, galaktitol. co prowadzi jjnJragi.cz-nych konsekwencji dla człowieka. Dzieci dotknięte tym schorzeniem źle się rozwijają, po spożyciu mleka wymiotują i cierpią na biegunkę, a także często mają powiększoną wątrobę i chorują na żółtaczkę. Zachodzi też możliwość rozwoiu zaćmy, upośledzenia umysłowego i przedwczesnej śmierci, wywołanej uszkodzeniem wątroby. Większość przypadków galaktozemii jest spowodowana brakiem enzymu urvdvlilętranslerazy galaktozo-l-fosforanowei i z tej przyczyny osoby chore nie mogą metabolizować galaktozy-Leczenie choroby polega na wykluczeniu galaktozy z diety, co powoduje cofnięcie się wszystkich objawów, z wyjątkiem opóźnienia w rozwoiu umysłowym, które iesi nieodwracalne. Ponieważ pacjent ma prawidłowy poziom 4-epimerazy UDP-galaktozy. może jeszcze syntetyzować UDP-galaktozę z UPD-glukozy, a dzięki temu może

nadal syntetyzować, na przykład, oligosacharydy wchodzące w skład gli-koprotein, zawierające reszty Gal.

Fosfofruktokinaza

Najważniejszym punktem kontrolnym glikolizy jest nieodwracalna reakcja katalizowana przez fosfofruktokinazę (PKF). Regulacja tego enzymu przebiega różnymi drogami: