Obraz (45

1

zmian w badanych narządach czy tkankach. Na podstawie oceny mikroskopowej wykazah niespecyficzne zmiany zapalne płuc i nerek u 50% badanych zwierząt.    i

Ciągłe, 114-dniowe narażenie na amoniak o stężeniu 40 mg/m nie spowodowali śmierci żadnego z narażonych zwierząt. Obserwacje pośmiertne nie wykazały żadnych zmian a jedynie ocena histopatologiczna u 1 szczura, 1 małpy i 2 psów wykazała obecność makrofa gów wypełnionych lipidami.

Powtarzane narażenie szczurów, świnek morskich, królików, małp i psów na amoniał o stężeniu 770 mg/m przez 6 tygodni, 5 dni w tygodniu, 8 h dziennie nie spowodowało żad nego przypadku śmiertelnego. W stopniu umiarkowanym dochodziło do łzawienia u psów i królików w ciągu pierwszego tygodnia narażenia. W 2. tygodniu narażenia skutki te zniknęły; nie obserwowano żadnych oznak toksyczności podczas dalszego narażenia. Na podstawię wyników badań histopatologicznych i hematologicznych nie wykazano żadnych istotnycl zmian, które można by łączyć z narażeniem. Płuca szczurów i świnek morskich wykazał)

i

oznaki niespecyficznych reakcji zapalnych. Narażenie prowadzone w identyczny sposób, alę amoniakiem o stężeniu 155mg/m³ również nie spowodowało śmierci żadnego ze zwierząt Nie wykazano także żadnych widocznych oznak toksyczności. Wszystkie wskaźniki hemato logiczne były w normie, a jedynie na podstawie wyników badań histopatologicznych wykażą no u 1 małpy, spośród 3 małp narażonych, ogniskowe zapalenie płuc.    \

U królików 2*5 ^ 3-godzinne narażenie na amoniak o stężeniu .35 mg/m spowolniły szybkość oddechu podczas narażenia. Trzy godziny po przerwaniu narażenia skutku tego juj nie obserwowano. Podobnych obserwacji dostarczyło narażenie na amoniak o stężeniu 70 mg/m³. Również i w tym wypadku po 3 h od narażenia nie obserwowano tych zmian i zwierząt.    -

-f,

U świń narażonych w sposób ciągły na amoniak o stężeniach powyżej 17,5 mg/m; pr^ez 6 dni zaobserwowano zmniejszenie przyrostu ciężaru ciała, zależne od wielkości nar a żenią. Reakcję zapalną górnych dróg oddechowych, w postaci zwiększonej liczby neutrofili y popłuczynach nosowych tych zwierząt, obserwowano już po narażeniu na amoniak o stężenii 17,5 mg/m³ (Urbain i in. 1994). Liczba tych komórek w warstwie nabłonkowej małżowin) nosowej oraz przerost naskórka znamiennie korelowały z wielkością narażenia. W wyniku’ narażenia na amoniak o stężeniu 17,5 mg/m'³ stwierdzono u tych zwierząt również zmiany czynnościowe mięśni gładkich tchawicy (Urbain i in. 1996). Badanie skutku narażenia na‘ amoniak o stężeniach 0    70 mg/m^-3, wykonane na wyizolowanych płucach, nie wykazały jego.

wpływu na hemodynamikę naczyniową płuc oraz przepuszczalność naczyń (Gusńn i in.; 1994).

NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE (NDS) W POWIETRZU NA STANOWISKACH PRACY

Istniejące wartości NDS    j

t

Wartości normatywów higienicznych w poszczególnych państwach przedstawiono w tabeli 8. i Ze względu na silne działanie drażniące amoniaku, ustalone normatywy mają w więk-szóści charakter dopuszczalnych stężeń średnich ważonych dla 8-godzinnej pracy dziennej (TWA), z jednocześnie obowiązującym stężeniem pułapowym (ceiling value).

24