ontogeneza (9)

Aktywność miednicy w klęku obunóż z trzymaniem podpory pozwala na przygotowanie:

wydłużenia mięśnia biodrowo - lędźwiowego odpowiedniej aktywizacji grup mięśniowych odpowiedzialnych za kontrolę miednicy w pozycji spionizowanej - mięśni brzucha i pośladkowych.

Ryc. 124 Zabawa w pozycji klęku obunóż z wykorzystaniem podpory

Miednica w pozycji pionowej we wszystkich okresach rozwojowych ustawiona jest w przodopochyleniu. Kąt pochylenia zmienia się w miarę rozwoju dziecka i stabilizuje się w okresie dorosłości, po czym znowu ulega zmianie w okresie starości.

Pochylenie miednicy zależy od stanu aktywności dwóch układów :

1.    mięśni, których wzmocnienie (skrócenie) powoduje zwiększenie przodo-pochylenia miednicy:

-    z przodu - biodrowo-lędźwiowy i prosty uda

z tyłu czworoboczny lędźwi i prostownik grzbietu

2.    mięśni, których wzmocnienie (skrócenie) powoduje zmniejszenie przodo-pochylenia miednicy:

-    z przodu są to mięśnie brzucha: prosty, skośny zewnętrzny, skośny wewnętrzny i poprzeczny

-    z tyłu są to mięśnie pośladkowe: wielki, średni, mały i mm kulszowo -goleniowe.( 18)

U dzieci w omawianym okresie rozwojowym mięsień biodrowo - lędźwiowy (m iliopsoas) nie ma jeszcze pełnego wydłużenia, co stanowi pozostałość po okresie dominacji napięcia zgięciowego. W związku z tym miednica ustawionajest w znacznym przodopochyleniu. Skrócenie lub - w tym przypadku - brak pełnego wydłużenia mięśnia biodrowo - lędźwiowego - zwiększa przodopochyle-nie miednicy. Zgięcie w stawach biodrowych nie pozwala na pełną aktywność grup mięśniowych odpowiedzialnych za ustawienie miednicy.

U osobników dorosłych kąt przodopochylenia miednicy mieści się w granicach 50 - 60 stopni (u mężczyzn 50 - 55 stopni, u kobiet 55 - 60 stopni). Kąt nachylenia większy od 60 stopni daje hiperlordozę lędźwiową, kąt mniejszy od 50 stopni - zmniejszenie fizjologicznej lordozy (pionowe ustawienie miednicy). Obie sytuacje zaburzają statykę i mechanikę kręgosłupa. (15)

Z pozycji klęku obunóż trzymając się podpory - dziecko potrafi wstać. Początkowo wstaje prostując jednocześnie obie kończyny dolne, a następnie, wraz z pozyskiwaniem odpowiedniej kontroli miednicy w płaszczyźnie czołowej, wstaje z klęku jednonóż. Bawi się klękając i wstając na przemian. Wstawanie z pozycji klęku zwieszonego odbywa się z dużym zaangażowaniem kończyn górnych.

Dzieci wybierają różne warianty pionizacji:

•    po przetoczeniu na brzuch zamiast przyjąć pozycję czworaczą - trzymając się szczebli łóżeczka „wciągają” się na kończynach górnych do pozycji klęku zwieszonego, następnie przechodzą do pozycji stojącej przez klęk jednonóż z trzymaniem podpory

•    przyjmują pozycję czworaczną, przechodzą do klęku zwieszonego i wstają trzymając się podpory

•    przyjmują pozycję siedzącą, po czym przechodzą do klęku przez pozycję siadu bokiem i wstają trzymając się podpory.

•    z pozycji “niedźwiadka”- po rozpoczęciu samodzielnego chodzenia, około 15 miesiąca

•    z pozycji przysiadu - około 18 miesiąca

W pozycji stojącej wykonuje szybkie ruchy kończyn dolnych - zgięcia i wyprostu jest to tzw. sprężynowanie, co pozwala doskonalić integrację napięcia zginaczy i prostowników w obrębie miednicy oraz kończyn dolnych. Pierwsze doświadczenia związane ze sprężynowaniem, jak już zostało wspomniane, dziecko zdobyło wcześniej - około 6 miesiąca życia. Niemniej jednak dopiero w 9 miesiącu osiąga tę umiejętność samodzielnie.

Pierwsze kroki przy podporze (meble) są stawiane krokiem odstawno - do-stawnym jest to chodzenie bokiem do kierunku ruchu. Należy zwrócić uwagę na to, czy dziecko porusza się w obie strony (w prawo i lewo). Świadczy to umiejętności przenoszenia ciężaru ciała, w równym stopniu, na obie kończyny dolne.

Doświadczenie związane z chodzeniem krokiem odstawno - dostawnym doskonali kontrolę miednicy w płaszczyźnie czołowej. Stąd nie warto pomijać tego etapu przez np. zbyt szybkie postawienie dziecka w chodziku lub prowadzenie za ręce.