Opacki 8

Opacki 8



I it t. i\ t. I, y. L O I' A L K ■ (331]

„o” i „i": w utworze częściej pojawia się „i”, lecz na fali akcentu zdecydowaną przewagę uzyskuje „o”, stanowiąc wraz z „e” aż 71% samogłosek akcentowanych! To wyraziście uwidocznia, jak ujednolicony staje się dźwiękowy pogłos Loku anapestowego.

Ujednolicony - w znamiennym kierunku. Jeśli bowiem linia akcentowa nadaje szczególne przywileje właśnie samogłoskom „e", „o” - to nie dzieje się tak bez przyczyny. Są to samogłoski „skupione”, artykułowane szeroko i swobodnie - w przeciwieństwie do „i”, „u”, zwężonych i ciasnych. Samogłoski „skupione” są dłuższe od zwężonych, „rozproszonych” - a długość ich wzmaga tu jeszcze akcent10.

Do szeregu tego trzeba jeszcze dodać - podobną w charakterze - samogłoskę „a”, otrzymamy wówczas aż 83,7% akcentów wydłużonych. Gdy zważy się dodatkowo, że w 21 wypadkach (33,3% całości) akcentowi towarzyszy przydźwięk nosowy, w sposób oczywisty „wydłużający” głoskę akcentowaną - wyrazistość i ujednolicenie linii akcentowej wiersza, silnie rytmizującej go, silniej niż gdziekolwiek indziej, staną się w pełni widoczne.

5

Wszakże - przy bliższym wniknięciu w tok wiersza - ta jednolitość wyrazista poczyna zdradzać swoje urozmaicenia. Urozmaicenia - zresztą - również rytmizujące.

Zadymka zbudowana jest z czterech strof cztcrowersctowyeh, przy czym wersety są nierówne. Panuje tu z wyjątkiem ostatniej strofy’1 - przeplot: 12 (G+6) - 13 (7+6) - 12 (6+6) - ld (7 + 7). Różnice z gruntu niewielkie, zważywszy długość sporą wersetów - tym bardziej niewielkie, że z powodzeniem mogłyby zostać zatuszowane, uniewyraźnione jednolitością konsekwentnie przestrzeganego toku anapestowego. A jednak dzieje się inaczej: wersety przeplatające się poczynają wyraźnie ze sobą kontrastować, zyskiwać odmienną „melodię'', różnicować rytmiczną linię utworu.

Tak się bowiem dziwnie składa, że - choć nie bardzo różne od siebie długością - różnią się mocno długością wyrazów, które w nich pomieszczono. Każda para wersetów przeplatających się uprzywilejowuje pewien sylabiczny rozmiar wyrazów - i każda inny. Prześledźmy to w tabelce:

._ ......

Długość wyrazów

Worsoty:

1'ż-zgl.

13- i 14-zgł.

4 sylaby

6,3%

9,5%

3 sylaby

6,3%

45,2%

2 sylaby

20%

31%

1 sylaba

66,6%

14,3%

Wersety 12-zgłoskowe uprzywilejowują więc zdecydowanie wyrazy jednosylabowe, wersety 13- i 14-zgłoskowe zaś - trzysyla-bowe. Różnice przy tym - 6,3%:45,2% oraz 66,6%:14,3% - są zbyt duże, by miały być przypadkowe. Tym bardziej że przyjrzenie się innym utworom Tuwima - uczyńmy to na razie w obrębie 12-zgłoskowców (6+6) - wskazuje, żc mamy tu do czynienia z zupełnie wyjątkowym wypadkiem „uprzywilejowania”, a nie z jakąś regułą odpowiedniości między rozmiarem wersetu a rozmiarem wyrazów gn wypełniających:

Długość

wyrazów

Zadymkę

Melancholia

stojących...

Nasza

mądrość

Teatr

Rzuciłbym to wszystko

4 sylaby

6,3%

4.5%

1,9%

-

2,6%__

3 sylaby

6,3%

10.4%

14,3%

32%

25,1%

2 sylaby

20% 1 -14,3%

48,5%

^_28%

34,8%

1 sylaba

66,6%

40,3%

35,2%

40%

37,5%


Tylko w Zadymce - i to bardzo jaskrawo - jedna grupa wyrazów zostaje uprzywilejowana w sposób zdecydowany; wc wszystkich innych wypadkach proporcje są rozłożone o wiele bardziej równomiernie. Dlatego w wersetach 1'2-zgłoskowych Zadymki rzecz tak niezwykle się układa?

W istocie -- tc 12-zgloskowec stanowią, w ścisłym sensie, podwojenie 6-zgłoskowca. Symetrycznie rozłamane w średniówce, wsparte na rymie wewnętrznym (człon przedśredniówkowy rymuje się z klauzulowym), oparte na paralelizmie członów przedzielonych średniówką najczęściej. Słowem - 12-zgłosko-wiec, wzniesiony na fundamencie dążności do idealnej syine-tryzacji składających się nań 6-zgłoskowców: 1 2

1

   Senność gęsta jak śnieg / i krążąca jak śnieg

2

   Bezprzyczynny mój dzień, / bezsensowny mój wiek


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DSCF0510 RENEUSZ OPACKI [334] „o” i „i”: w utworze częściej pojawia się „i”, lecz na fali akcentu
DSC00191 (14) Leczenie Doraz częściej pojawiają się prątki oporne na leki, co stanowi jeden z główny
Po utworzeniu projektu, w lewej części pojawi się eksplorator plików (Solution Explo-rer). Klikając
skanuj0006 4 NOWOTWORY JAJNIKA 231 ten temat coraz częściej pojawiają się pozytywne opinie. Wskazani
Transport morski W ogólnoświatowym transporcie morskim coraz częściej pojawiają się przewozy ładunkó
Pomiary z wykorzystaniem wielu czujników Coraz częściej pojawiają się aplikacje, gdzie niezbędne jes
stop genderowi STOP IDEOLOGII GENDER. "W mediach coraz częściej pojawiają się terminy: gender,
Definicja systemu CRM Od mniej więcej pół roku hasło CRM coraz częściej pojawia się w prasie, na
Foto0685 chociaż czasami jeszcze mylone z wezwaniem, na przełomie wieków coraz częściej pojawia się
okręty coraz częściej pojawiały się w Zatoce, zwłaszcza podczas nocy. W tej sytuacji nie pozostawało
34 (331) 5-6. Ten Święty Dźwięk, PranawaSzabda pojawia się spontanicznie dzięki kul ty Y/OT^ani u Sr
HPIM1274 m862-1951^95?i^75) Pojawienie się niestabilności baroklinowej na skutek zaburzenia na linii
Zdj?cie03031 ■ A wzmożone pragnienie Jr ~ zmniejszenie masy ciała -    pojawienie si

więcej podobnych podstron