P1020607

34 ^;- —— --------Rozdsrigjj

szybko mija nam.gniew. Nie rozładowana wściekłość utrudniać nam dobre funkcjonowanie, może powodować powracanie myślami do zdarzenia, jego uporczywe analizowanie, może obniżać nam nastrój. Na pytanie postawione w tytule rozdziału odpowiadamy zatem - uciekaj, jeśli musisz, walcz, jeśli chcesz, nie trać czasu i energii na kłótnie, które nic nie dąją, nie pozwól na wyprowadzanie siebie z równowagi. Naprawdę wszystko zależy od ciebie, a lektura tej książki ma ci tylko pomóc w wyborze. Na zakończenie posłuchąj mądrości filozofa:

Waleczność ma swoje granice jako i inne cnoty; te skoro przekroczyć, wstępuje się na drogę błędu, tak iż od waleczności można tu dojść do śmiałkostwa, uporu i szaleństwa, jeśli kto nie umie rozeznać granic między nimi, trudych co prawda do rozeznania na samej miedzy. Z tego względu zrodził się oby-czaj przyjęty w wojnach, aby karać (zgoła nawet śmiercią) tych, którzy upierąją się bronić wszelkiego warownego miejsca nie dającego się, wedle zasad wojennych, obronić. Inaczej, przy zapewnionej bezkarności, nie byłoby kurnika, który ty się nie pokusił o zatrzymanie całej armii.⁸

Tb, jakże spokojne i racjonalne, rozważenie za i przeciw zaprowadza pewien ład i porządek w sferę konfliktów, chociaż nie wszyscy muszą się z tym zgadzać, broniąc „kurnika’’ przed całą armią.

Psychologia jest nauką ciekawą właśnie przez to, że reakcje człowieka są tak różnorodne w różnych sytuacjach. Podobnie jest w sytuacji konfliktu - bardzo trudno jest o podanie jednoznacznej recepty. Znajomość przyczyn sporów, świadomość własnych reakcji na nie, umiejętność analizy tych reakcji u innych i u siebie, znajomość pewnych klas zachowań, strategii postępowania i wypróbowanych technik rozwiązywania konfliktów jest tym, co może nam ta nauka zaoferować. W naszym codziennym coraz bardziej napiętym i pełnym konfliktów życiu, ta pomoc jest czymś nieocenionym.

^{5 M} de Montaigne, Próby. PIW, Warszawa 1985.