P1040591

484

RnrlnMi 18. Odd/afynu gggggngfcggWgggWg

18.9. Kontrola społeczna i kształtowanie łwiadomoA

_Istnieje cala gMiu stanowisk teoretycznych dotyczących stopnia i retowolm

rroli ipokontj sprawowanej pnri śiodki masowego pnrkuu. Zgodnie z riytn przekonaniem media bn premedytacji przez otołMHe wybory i imtytttrj ii larf dayy. wim^uia openiqjne. lurńii zewnętrzne oraz alo/enii co do oarfcmj44|> ► u/cb wielkich i homogenicznych widowni umacniają wartości dominujące w d*ncgM| lecznośri łub kraju. W mocmqłxj i hardziej krytycznej wersji tego zanomdz med^K zasadniczo konserwatywne, bo funkcjonują (zwłaszcza wtócidclp dużych firm)

/ regułami rynku i są podporządkowane interesom państwa i narodu. Tc dwie tdUn w podobnych danych, dotyczących bardziej tretó niż bczpośrcdfllfln

oddziaływań

Edward Herman i Noam Chomsky (1088) stworzyli hybrydową, krytyczną w rię systematycznego oddziaływania w długim czasie. którą nazwali .modelem pnnfl gandy". Zgodnie / nim przekazy informacyjne w krajach kapitalistycznych przećłfl^H dzą prarz kilka filii ów. przede wszystkim filtr finansowej integracji z resztą oraz liliiy. reklamy, kampanii zarządzania informacjami, dominującej ideologu oęflK ni di inii nsa ml nfitjiliiji h źródeł informacji. Herman i Chomsky odnaleźli wiele oldł* fieznofci potwierdzających istnienie zwłaszcza tego ostatniego filtru, podobnie jakim ni badacze (aob. Reese. Grant. Hanietiaw 1994; Manheśin 1990).

Herman i Chomsky zaczerpnęli tytuł swojej książki Manufacturtng Consent Otf Waltera Ijppnumiia (1922: IM), który pisał, że ..wytwarzanic przyzwolenia możną -bardzo udoskonalić (...) i dla każdego, kto rozumie ten proces, możliwości iii.inipula* ęji są oczywiste'*. Stanowisko Uppmanna jest przykładem na wcześniej wspomnaną pierwszą fazę ewolucji myślenia o władzy mediów (fazę ..wszechmocnych mcdiów%-stąd słabością teorii Hermana i Chomsky'ego jest to. że w małym stopniu uwzględni* li nowsze badanu i dane (aob. KLielin 2002).

Treści rozpowszechniane przez media o największym zasięgu z grubsza utwierdzają dominujące normy i konwencje społeczne (aspekt socjalizacji i „kultywacji?), dlatego też trudno w nich natrafić na fundamentalną krytykę państwa lub ofirjafe nych instytucji. Twierdzenie, że środki masowego przekazu dążą do utwierdzania tms quo. znajduje zatem potwierdzenie w danych dotyczących tego. co jest. jak iów nież tego. czego brakuje w treściach medialnych. Co do pierwszej grupy, nagradzani H (^w treściach fabularnych) zachowania „konformisty* zne" i patriotyczne, dużo uwai-gi • uprzywilejowany (często bezpośredni) dostęp mają oficjalne elity i ich punkt w# dzmśa. podczas gdy zachowania pozainstytucjonalne i odbiegające od normy są rgś prezentowane słabiej i często w negatywnym świetle. Środki masowego przekazu etęsto demonstrują poparcie dla porozumienia na poziomie narodowym lub lokaj nym i ptezentują problemy jako możliwe do rozwiązania w myśl obowiązujących w danym społeczeństwie lub kuikurze „reguł". Jednym z wyników badali nad Juil-*l^r*^łlil'j«t stwierdzenie związku między zależnością od telewizji a posiadaniem umiarkowanych czy też „centrowych" poglądów politycznych (rob. Gcrbncr i in.

1984).