65305

TWORZENIE WARUNKÓW DO ROZWOJU KORZYSTNYCH EFEKTÓW SOCJALIZACJI

Skoro kontrola społeczna jako korekta nieudanej socjalizacji ma tak ograniczone możliwości, zamiast na budowanie kolejnych więzień wysiłek społeczny musi być skierowany na tworzenie takich warunków, w których pojawiałyby się dwa najbardziej korzystne, czołowe na naszej liście efekty socjalizacji: pełna identyfikacja jednostek z regułami kulturowymi albo przynajmniej wpojenie im poczucia obowiązku właściwego postępowania, nawet gdy z regułami się nie zgadzają.

Przeprowadzona analiza powodów, dla których socjalizacja zawodzi, implikuje - a contrario -kierunki polityki, które mogłyby podwyższyć jej skuteczność. Chodzi więc, po pierwsze, o większą koherencję systemu normatywnego, unikanie antynomii w obrębie prawa, a także dążenie do zgodności prawa ze społecznym odczuciem moralnym, panującymi obyczajami czy zwyczajami. Po drugie, chodzi o umacnianie agend socjalizujących a zwłaszcza tych najważniejszych - rodziny, wspólnot lokalnych i religijnych. Po trzecie, chodzi o ograniczanie wpływów kontrkultury, zwłaszcza na młodzież, przez tworzenie atrakcyjnych wspólnot wokół sensownej i przynoszącej satysfakcje aktywności. Ogromną rolę może tu odegrać sport, sztuka, a także „postmaterialistycz-ruchy społeczne, np. zaangażowanie proekologiczne. Potrzebne jest także opanowanie kontrsocjalizującej roli mass mediów, ich prymitywizacji i brutalizacji, a także większa kontrola treści dostępnych dzięki nowym elektronicznym środkom komunikacji, np. w Internecie.

W żadnym społeczeństwie nigdy i nigdzie nie udało się uniknąć dewiacji i przestępczości. I pewno się nie uda. Wszyscy od czasu do czasu, w sprawach drobnych, a niektórzy notorycznie i w sprawach ważnych, naruszamy jakieś wzory, normy czy wartości kulturowe. Ale dlatego właśnie nieustanny wysiłek, aby sferę takich czynów ograniczać, musi towarzyszyć każdemu społeczeństwu. Utopii społeczeństwa bez zbrodniarzy osiągnąć się nie da, ale tylko dążąc do nieosiągalnej utopii, można osiągnąć cokolwiek. Z dwóch możliwych kierunków działania: kontroli społecznej, represji i penalizacji post fictum. oczywiście nieuchronnej w znacznym zakresie, opowiadamy się za przedsięwzięciami prewencyjnymi, antę factum. doskonalącymi mechanizmy socjalizacji.