P1090180

^L-ŁJ    .........................................PIOTR KŁODKo^

go rozmyślać i opowiadać. Wszystko inne da się już zaklasyfiw. jako trudny do pojęcia, ale za to niezwykle malowniczy Orient, W i ry do tego wygląda bardzo intrygująco na fotografiach i slajdach !

Od pytań nie sposób jednak uciec. Zadają je zresztą nie tylko po* modernistyczni Europejczycy, lecz i sami Hindusi, świadomi tego, jj świętość wyrażona w materii ma swoje granice. Stopień skażenia tego odcinka Gangesu jest ogromny. Z coraz częściej cytowanych ekspet-tyz wynika, że liczba szkodliwych dla człowieka bakterii {faecal cot I form) na 100 mililitrów wody nie powinna przekraczać pięciuset, id żeli wodę mamy uznać za zdatną do kąpieli. Problem w tym,żewśw». tym Gangesie liczba to wynosi ponad półtora miliona... Woda wizece jest całkowicie septyczna, nie ma w niej najmniejszej nawet dawki rozpuszczonego tlenu. Ludzka śmierć rozlewa się zatem na rośliny i ryk które zostają w ten sposób ofiarą hinduistycznej metafizyki.

Są jeszcze i inne dane. W okolicach Waranasi wycięto niemal wszystkie lasy i zagajniki, tak więc coraz większa ilość drewna mas być sprowadzana z coraz dalszych miejscowości, gdzie również w niedługim czasie zacznie brakować drzew do rozpalenia pogrzebowego stosu. Nic dziwnego, że szybkość jałowienia krajobrazu jest wprosi proporcjonalna do tempa wzrostu ceny samego drewna. A skoro drewna coraz mniej i staje się coraz droższe, to tylko niewielu Hindusów stać na to, aby poddać całkowitej kremacji ciało swego zmarłego ojca, matki, brata czy siostry. Reszta należy już do świętego i martwego biologicznie Gangesu.

Cóż wobec tego należy czynić? Jak i gdzie szukać ratunku przed śmiercią, tym razem nie człowieka, lecz owej świętej materii, któtą hinduizm, dzięki teorii reinkarnacji, tak bardzo dowartościowuje! Bo przecież każda ludzka istota może odrodzić się jako zwierzę lub roślina, tak więc troska o naturę jest wręcz troską o samego siebie, i tyle że pod inną postacią.

Są oczywiście rozwiązania, a może raczej próby rozwiązania pto^-blemu. Powstają rozmaite fundacje, które zbierają pieniądze na oczy®^-czenie świętego Gangesu, pojawiają się bramini, który nawołują d» zakopywania, a nie kremowania doczesnych szczątków. Istnieją rów^ nież specjalne krematoria, gdzie dokonuje się dokładnego spopiela nia zwłok bez potrzeby korzystania z drewnianej podpałki.

ił?--

v

iict»^£|ffL stosy⁰¹

\V

ludzi i uświęcone lejny znak naszych cza

PIOTR KŁODKOWSI mim hinduizmu i isi WSj^ojm światów? w Wyższej Szkole Infor Wyższej Szkoły Europę roat nagrody dziennika tjsnuk Orientu.