P1090794

Powstaje więc problem, kogo należy uznać za czytelnika książek.

W badaniach Instytutu Książki 1 Czytelnictwa Biblioteki Narodowe) przyjmowano, że czytelnikiem jest osoba czytająca przynajmniej Jedną książkę w ciągu dwóch miesięcy. Podobne kryterium zastosowała A. Kloskowska w badaniach łódzkich i bełchatowokich (por. A, Kloako wska, 1972. s. 156-157). Jeśli posłużyć się tym kryterium w odniesieniu do wyników badań GUS to okazuje się, iż populacja czytelników książek stanowi 34,7^6 ogółu zbadanych osób. Ze względu na to, żo było to badanie reprezentatywne, Jego wyniki uogólnić można na populację generalną. Wyniki badań uprawniają zatem do stwierdzenia,

Ii wśród ogółu ludności Polski w wieku 15 lat , i więcej, czytelnicy książek stanowią niespełna 35*&. Pamiętać wszakże należy o tym, iż jest to kryterium umowne, stosowane tutaj ze względu na zapewnienie ewentualnej porównywalności z wynikami wcześniejszych badań .czytelnictwa w naszym kraju. W niniejszym opracowaniu wyniki tego badania zostały podporządkowane weryfikacji hipotez dotyczących zjawiska kształtowania się motywacji czytelniczych £ dlatego też w tej konwencji zostały zinterpretowane. Jak już bowiem wspomniano, rozpoznanie mechanizmu tworzenia się potrzeb czytelniczych ma nie tylko doniosłe znaczenie poznawcze, ale także stanowić może podstawę do całkiem praktycznych manipulacji owymi potrzebami.

W celu uproszczenia dalszej analizy przyjęto, iż osoby, które w ciągu ostatniego roku nie przeczytały ani jednej książki, charakteryzują się brakiem motywacji czytelniczych: osoby, które przeczytały w tyra czasie od jednej do sześciu książek - charakteryzują się słabymi motywacjami czytelniczymi; osoby, które przeczytały od siedmiu do dwudziestu czterech książek - charakteryzują się średnimi motywacjami czytelniczymi; zaś osoby, które przeczytały dwadzieścia pięć książek lub więcej - charakteryzują się silnymi motywacjami czytelniczymi. W dalszej analizie operować się będzie tymi właśnie terminami. *

Jeśli przyjmie się tak skonstruowane wskaźniki siły motywacji czytelniczych, to stwierdzić można, że brak motywacji czytelniczych wv-niespełna 4Q9& populacji w wieku 15 lat lub więcej, słabe czytelnicze pojawiają się w zbiorowości stanowiącej 26%

populacji. średnie motywacje czytelnicze przoiawta ai*& populacU, za* silno,--133fe populacji. Liczby to wyznaczają zarazom społeczny zasiąg czytelnictwa książek w Polsce.

4.2. Motywacjo czytelnicze na wat l w mieście

Dotychczasowe badania czytelnictwa książek (por. np. A. Pawcl-ezyńska, 1969) wykazywały zgodnie istotne różnice w społecznym zasiągu czytelnictwa pomiędzy ludnością zamieszkującą tereny zurbanizowane a ludnością wiejską. Również i badania przeprowadzone przez G-US potwierdzają tą tezą. o czym świadczą dane zamieszczone w tablicy 1,

Tabl. 1

Skala motywacji czytelniczych	M i a s	t 0	W 1 €	i
	mężczyźni	kobiety	mężczyźni	kobiety
Ogółem - w liczbach bezwzględnych	6278	7393	5633	5998
—* w odsetkach	100,0	100,0	100,0	100,0
Brak motywacji (0 księżek w roku)	27, i	27,4	51,4	56,2
Słabe motywacje (1-6 księżek w roku)	28,1	24,9	27,4	23,2
średnie motywacje (7-24 księżek w roku)	.£5,3	26,6	16,0	14,6
Silne motywacje (25 i więcej księżek) w roku	1	21,1	'5,2	6,0

Z dwóch zastosowanych w powyższym zestawieniu zmiennych miejsce zamieszkania jest tym czynnikiem, który zdecydowanie silniej różnicuje społeczny zasiąg czytelnictwa. Świadczy o tym (akt, iż różnice pomiędzy obu kategoriami płci są w zasadzie nieistotne, natomiast zasadnicza linia- podziału przebiega pomiędzy mieszkańcami miast a mieszkańcami wsi.