P5281036

lekarstwo uwzględnił w mniejszym nopal^{1 2}, wszyscy wykładowcy poświęcili mu wiele miejsca jako ukształtowanej już dyscyplinie, która uwiera zbiór pnepiiów i zaleceń słu/acych do właściwego prowadzenia biblioteki Dla Jar-kowikKpo była 10 ..znajomość części składających książnicę (rękopisy, księgi druków aneł ouz upołządkowanic tychże części w książnicy (ustawienie, katalogi, księgi administracyjne, pracownicy, regulamin dla korzystających)^{2 ,l}. Wiedzę tę utożsamił z bibliografią właściwą ^ł\

Najobszerniejszy wykład bibliolekarstwi dal J. Lelewel. Charakterystycznym faktem jest to. że mając do dyspozycji tylko I godz. zajęć tygodniowo, wybrał za przedmiot wykładów tylko bibliotekarstwo. Jak je rozumiał, poznajemy z dzielą Bibliogiufu znu h kiuw dwoje. WII tomie tego dzieła (Wilno 1826) zamieścił obszerny rozdział pi. ..Bibliotekarstwo czyli ksiąznictwo" i omówił zakres i problematykę lej dziedziny wiedzy. Według mego biblio lekarstwo to „przepisy, prawidła działań i urządzeń, któro uczą. jak chodzić koło całkow itego składu ksiąg zeszłych wieków dla użytku przyszłości² (s. 225-256). Przepisy te przedstawił dlii wszystkich działów pracy bibliotecznej i dlatego jego wywód został uznany za pierwszy polski podręcznik bibliotekarstwa ^,4. Uwzględnił w nich funkcję biblioteki i jej organizację, sprawy lokalu i personelu, sformułował szczegółowe zasady katalogowania alfabetycznego oraz budowy kalulogu systematycznego, a łakze zasady bibliotecznego opracowania rękopisów i starych druków. Chociaż opierał się na podręcznikach obcych (Ebert. SchrcUingcr i in.), podchodził do nich jednak krytycznie i był na wskroś ory ginalny, przede wszystkim w tym, że w przeciwieństwie do współczesnych mu autorów na Zachodzie uznawał za główne zadanie bibliotekarza me porządkowanie, przechowywanie i strzeżenie zbiorów, lecz ich udostępnianie. Postulował stworzenie z bibliotek żywych warsztatów pracy naukowej, stałą aktualizację zbiorów, rozwijanie służb informacyjnych, wydłużanie godzin otwarcia biblioteki... Warto przy lym zaznaczyć, że Lelewel widział w bibliografii zbiór dyscyplin, które mogą istnieć same dla siebie jako oddzielne i samodzielne, w tym także bibliotekarstwo^,5. Można to uznać za pierwszy krok do zarysowania autonomii nauki o bibliotece w Polsce.

ft/osiali wykładowcy bibliografii przed K. Estreicherom nie wnieśli już właściw ie niczego nowego do bibliotekarstwa. Wzorowali się głównie na Lelewelu i obcych leoretytach (Denisie, Ebercie. Schreltmgcrze), a ich wykłady z tej dziedziny były znacznie skromniejsze. Godne uwagi jest tylko sformuło-

1

C>ui n S Yritltn-Witrciyńikim, op rrf.%.14,

"B $ » i i c r % i i. ³ oi. ². 24 - tiwiadii. k u²kw²u\K wrraing „MbognAl •Ute iw ²’ bc onaacaw kNmeUrawa było « mydl dziejach zjawnkwm wyjątkowym ¹⁴ Por. I Trele bel. Ptftwię pohh kślieiekśnb, Wrocław 1937 (mp odbito i ..Rodników SiMwlcaaycb". 1957. R. I.ł 1/2.» 167-2)0 Y. W. N• wnd•

2

k i, Bihliutmfiiifyk iwff dm/f Joidi— Ukweła, Wrocław 1991.

3

^|,ZtnuniDmnS Vri«l-Wierciyśikt, vp t«,% 39