Podstawowa terminologia gramatyczna

Q2.X.'0?_k

Podstawowa terminologia gramatyczna

Rzeczownik —> nomen

Odmianę rzeczownika przez przypadki nazywamy deklinacją.

Język łaciński rozróżnia:    trzy rodzaje (genera) :    męski —* genus masculinum (m.)

żeński —* genus femininum (f.) nijaki —> genus neutrum (n.)

dwie liczby (numeri):    pojedynczą—> numerus singularis (sg.)

mnogą —»numerus pluralis (pl.)

sześć przypadków:

mianownik kto? co? dopełniacz kogo? czego? czyj? celownik komu? czemu? biernik kogo? co? narzędnik z kim? z czym?

miejscownik o kim? o czym? wołacz o!

Nominativus (Nom.) quis? quid?

Genetivus (Gen.) cuius?

Dativus (Dat.) cui?

Accusativus (Acc.) quem? quod?

Ablativus (Abl.) quo?

Vocativus (Voc.)

Czasownik —> verbum

Odmiana czasownika to koniugacja.

Koniugacją nazywamy też grupę czasowników odmieniających się według jednego wzoru. W języku łacińskim wyróżniamy 4 koniugacje, które rozróżniamy w zależności od postaci tematu praesentis.

Do określenia formy łacińskiego czasownika służą następujące pojęcia:

persona —* osoba	prima [persona] —* 1 secunda [persona] —* 2 tertia [persona] —► 3
numerus —* liczba:	[numerus] singularis - liczba pojedyncza —* sg. [numerus] pluralis - liczba mnoga —> pl.
tempus —» czas:	[tempus] praesens - czas teraźniejszy —* praes. lub pr. * [tempus] imperfectum - czas przeszły niedokonany —* imp.^rZ. [tempus] perfectum - czas przeszły dokonany —> perf. [tempus] plusquamperfećtum — czas zaprzeszły—> plusqmperf. [tempus] futurum primum - czas przyszły dokonany i niedokonany-* fut. I [tempus] futurum secundum lub exactum - czas przyszły „uprzedni”—* fut II
modus —* tryb:	[modus] indicativus - tryb orzekający —* Ind. [modus] impcratmis - tryb rozkazujący —> Imp. [modus] coniunctivus - tryb przypuszczający, warunkowy —» Con.
genus —> strona:	[genus] activum - strona czynna —> act. [genus] passivum - strona bierna —* pass.

Czasowniki łacińskie tworzą także formy nieosobowe ( verba infinita, nomina verbalia)

infinitivus —* bezokolicznik —* inf. participium —> imiesłów —* part. gerundium —> rzeczownik odczasownikowy supinum —* celownik odczasownikowy