Scan 090220 0030

254

interesami niewielu ludzi. Łatwo z tego wnioskować, iż szacunek żywio-_: ny dla tych uprawnień większości rośnie lub zmniejsza się zależnie od tego, jakie znaczenie posiadają stronnictwa polityczne. Jeżeli naród dzielą liczne i wielkie interesy, które są nie do pogodzenia, przywileje większości często nic jest uznawany, ponieważ zbyt uciążliwe jest poddanie się jej władzy.

Gdyby w Ameryce istniała warstwa obywateli, których prawodawca usiłowałby pozbawić pewnych wyłącznych przywilejów, posiadanych od' wieków, i sprowadzić z zajmowanych dotąd wyżyn do poziomu tłumu, owa mniejszość prawdopodobnie nie poddałaby się tak łatwo tworzonym przezeń prawom.

Ponieważ jednak Stany Zjednoczone zostały zamieszkane przez ludzi równych sobie, nie istnieją tam na razie naturalne i trwałe różnice między ludzkimi interesami.

Zdarza się taki układ społeczny, w którym członkowie mniejszości nie mogą mieć nadziei na pozyskanie dla siebie większości, ponieważ musieliby wtedy zrezygnować z samej racji prowadzonej z nią walki. Na przykład arystokracja nie mogłaby stać się większością, zachowując ; jednocześnie swe przywileje, i nie mogłaby się ich wyrzec, nie przestając być arystokracją.

W Stanach Zjednoczonych zagadnienia polityczne nie mogą być stawiane w sposób tak ogólny i tak bezwzględny, a wszystkie stronnictwa: golowe są uznać uprawnienia większości, ponieważ wszystkie mają; nadzieję wykorzystać je kiedyś dla siebie.

Większość posiada więc w Stanach Zjednoczonych ogromną władzę faktyczną i niemal równie wielką potęgę moralną. Gdy już wyrobi sobie_t pogląd na jakąś sprawę, nie ma przeszkód, które mogłyby, nie powiem^-zatrzymać, ale choćby opóźnić jej działanie i pozostawić jej czas ni wysłuchanie skarg ludzi, których miażdży na swej drodze.

Konsekwencje tęgo stanu rzeczy mogą być niebezpieczne i zgubne' na przyszłość.

Jak wszechwładza większości w Ameryce zwiększa * niestabilność ustawodawczą i administracyjną właściwą demokracjom

Mówiłem już o wadach naturalnych dla rządów demokracji; nie m$ wśród nich ani jednej, która nie pogłębiałaby się wraz z władzą większości?

I żeby zacząć od najbardziej widocznej spośród z nich wszystkich:

Niestabilność ustawodawcza jest złem właściwym rządom derno-kratycznym, gdyż w naturze demokracji leży dopuszczanie nowych ludzi |v-' do władzy. Ale owo zło zmniejsza się lub zwiększa w zależności od siły }• i środków działania, jakie się zapewni prawodawcy.

!? W Ameryce legislatura jest wyposażona w suwerenną władzę. Może ₍. cmą szybko i bezapelacyjnie zrealizować każde swoje życzenie, a co roku j' wybiera się jej innych przedstawicieli. To znaczy, że przyjęto taką v zasadę, która najbardziej sprzyja niestabilności demokratycznej i pozwala ; demokracji stosować swą zmienną wolę do najdonioślejszych celów.

Dlatego w teraźniejszej dobie w Ameryce, w porównaniu z innymi ; krajami świata, ustawy są najmniej trwale. Prawie wszystkie amerykan* skie konstytucje stanowe znowelizowano w trakcie ostatnich trzydziestu j^: lal. W Ameryce nie ma więc stanu, który nie zmieniłby w tym okresie ^: zasady swoich ustaw.

i Jeśli chodzi o same ustawy, wystarczy rzucić okiem na archiwa różnych stanów Unii, by się przekonać, że w Ameryce praca prawodawcy nigdy nie zwalnia tempa. Dzieje się tak nie dlatego, że demokracja amerykańska jest z natury bardziej niestała od innych, ale dlatego, że <■ pozwolono jej, by podczas tworzenia ustaw ulegała swym naturalnym | skłonnościom do niestabilności.²

Wszechwładza większości oraz szybki i bezapelacyjny sposób, w jaki wyrazy jej woli są wykonywane w Stanach Zjednoczonych, nie tylko powoduje niestabilność ustawy, ale wywiera jeszcze taki sam wpływ na wykonywanie ustawy i na funkcjonowanie administracji publicznej.

Ponieważ większość jest jedyną siłą, jakiej warto się przypodobać, z zapałem uczestniczy się w podejmowanych przez nią inicjatywach; ale z chwilą gdy przenosi ona swe zainteresowanie gdzie indziej, wszystkie te starania ustają; natomiast w wolnych państwach europejskich, gdzie władza administracyjna posiada niezależny byt i zapewnioną pozycję, wola prawodawcy jest wykonywana nadal, nawet jeśli zajmuje się on innymi sprawami.

^: Akiy ustawodawcze ogłoszone w jednym tylko stanie Massuchusells od roku 1780 do naszych czasów wypełniają już trzy grube tomy. A trzeba jeszcze zuuważyć, zc zbiór.

0    którym mówić. przejrzano w 1823 roku i usunięto z niego wiele ustaw starych lub juz. bezprzedmiotowych. A stan Massachusetts, który ma nic więcej ludności mz jeden z naszych departamentów, może uchodzić za najbardziej ustabilizowany w całej Unit.

1    za len, który podejmuje swe przedsięwzięcia z największa konsekwencja i rozwaga-