scan041

136 Metamorfozy ciała

szcj stronie opowieści swą niepewność co do tego, czy jest dziewczyną czy rysunkiem. W kulminacyjnej scenie komiksu Chloe kusi Bergmanna i mówi mu: „Co za różnica, czy jestem kobietą czy rysunkiem? Oto moje ręce. Są narysowane, ale mogę nimi zrobić wszystko...Wszystko, czego zapragniesz...”. W gruncie rzeczy dziewczyna zwraca się w równej mierze do bohatera, jak i do czytelnika komiksu. Przypomina mu, że jest tylko przedstawieniem rzeczy, obrazkiem, znakiem żywej istoty, ale jednocześnie - obrazkiem zdolnym do aktywnego oddziaływania na jego wyobraźnię.

Zmuszając czytelników do refleksji nad naturą przekazu. Manara demaskuje iluzoryczność własnej opowiastki. W komiksach każe widzieć jedynie obrazki i dostrzec to, że są one tylko narysowane. Jednocześnie słowami wypowiedzianymi przez bohaterkę prowokuje powstanie specyficznego mechanizmu obronnego: „co za różnica, czy jestem kobietą czy rysunkiem?" Ironia tej kwestii zaczyna oddziaływać z mocą gryzącego sarkazmu, gdy uświadomimy sobie, żc za jej żartobliwym tonem kryje się trafne rozpoznanie natury tego. co ciągnie nas do oglądania pornograficznych obrazków.

Widz w kinie i czytelnik komiksu, ulegając iluzji przedstawienia. uruchamiają w sobie mechanizm uczestnictwa uczuciowego w akcji - utożsamiają się z bohaterami, żyją przez chwilę ich życiem, borykają się z ich problemami, tak jakby to były ich własne problemy. Jednak widz spektaklu erotycznego nie musi stawiać się na miejscu żadnego z bohaterów. by przeżyć przyjemność. Rozkosz daje mu bowiem patrzenie. Wystarczy, by uświadomił sobie, żc to jego oko jest tym narządem, za pomocą którego zaspokaja swoje potrzeby, by przestało być dla niego ważne, czy patrzy na łudzi, na obrazki czy na plansze tekstu Rorschacha.

A ndrzej Pi li cho wsk i - Ragno

FOTOGRAFOWANIE CIAŁA

Cesi 1'homme - qucl que soit Ic medium qu'il tiiilise - qui domie au chcf-d’oetivre son caractere de chef-d’oeuvre

Man Ray

Problemy klasyfikacji fotografii ciała wynikają z krzyżowania się. a nawet przenikania różnych linii podziału - nic można dzisiaj oddzielić wyraźnie tego. co reklamowe, od tego. co artystyczne, a często - tego. co artystyczne, od tego. co pornograficzne - przestrzeń galerii czy muzeum nic jest już świętą granicą pomiędzy tym. co wysokie, i tym. co niskie, popularne. Można, na przykład, potraktować akty Richarda Avcdona do kampanii reklamowej Gianni Vcrsacc jako fotografie artystyczne - to jest takie, których intencjonalność nie kończy się tylko na pokazaniu i zachęceniu do kupna obiektu (stroju). Różnorodność, co oczywiste, nie jest jedynie wynikiem funkcjonowania obrazów fotograficznych w różnych przestrzeniach kulturowych. Czym innym są prace Noela Wittkina. a czym innym Joycc Tcnneson - w obu przypadkach klasyfikowane jako stricte artystyczne, to znaczy nie obciążone dodatkową funkcjonalnością, ani informacyjną, ani perswazyjną. Odmienne jest podejście do ciała, jego znaczenia. inna ekspozycja obiektu.

Uznane dzisiaj za klasykę fotografii ciała prace takich fotografów, jak Edward Weston. Man Ray. Erwin Bloom-field. Bill Brandt, Richard Avedon. Helmut Newton. Joyce Tenncson, Jean-Loup Sieff nasuwają kilka pytań dotyczących