ScannedImage 71

- 43 -

zmiernie ciężki; zabronione było używanie w kościołach języka polskiego, nie odbywały się zebrania synodu, niektórzy duchowni zostali uwięzieni i wysłani do obozów koncentracyjnych. Po wojnie Kościół posiadał zaledwie kilku duchownych i kilka tysięcy wiernych rozproszonych po całym kraju.

W styczniu 194-9 r. zwołany został pierwszy od roku 1939 synod, który dokonał ponownej organizacji Kościoła. Ponieważ Wilno znalazło się poza granicami kraju, pozostała tylko jednota Warszawska licząca około 4 tysięcy wyznawców /dane z końca roku 1973/• Najwyższą władzą w Kościele ewangelicko-reformowanym jest synod, który dokonuje wyboru władz wykonawczych, tj.konsystorza. Konsy-storz składa się z „pięciu osób; przewodniczący, którym jest osoba świecka; jego zastępca - superintendent /naczelny duchowny/,dwóch członków świeckich i jeden duchowny.

Kościół ewangelicko-reformowany należy do Polskie-j Rady Ekumenicznej, jak również jest członkiem Światowego Aliansu Kościołów Reformowanych.

Polski Kościół Chrześcijan Baptystów.

Ruch baptystów sięga swymi początkami do XVII w., bo pierwsza gmina baptystów powstała w Anglii w 1611 r. Wszakże za swoich duchownych przodków baptyści ''.znają szereg ruchów religijnych występujących poza oficjalnym Kościołem czy jako protest przeciw niemu, jak"np. waldensi, czy anabaptyści. Nauka tych ruchów była różnorodna*, ale wspólnym ich znamieniem, zbliżającym do baptyzmu, była dążność do prowadzenia życia opartego na Ewangelii, pominięcie nauczycielskiej i kierowniczej roli Kościoła, chrzest w wieku dorosłym, demokratyczny ustrój gmin z negacją wszelkiej hierarchii, nieograniczona wolność sumienia i wykładu Pisma św.

W Polsce baptyści widzą swoich poprzedników w anabaptystach, którzy przed prześladowaniami w Niemczech /akceptowanymi i doradzanymi m.in.przez Lutra/ chronili się w Polsce, oraz w tzw. Braciach Polskich, zwanych inaczej arianami, socynianami, unit arianami, gdyż na wzór pierwotnych arian negowali Trójcę św.; Bracia Polscy prowadzili słynną akademię w Rakowie do 1658 r., w którym dekretem sejmu usunięci zostali z kraju.

Pierwsza gmina baptystów w Polsce powstała w 1858 r. w Adamowie koło Warszawy i rozrosła się w czasie niewoli do 17 tysięcy członków /dorosłych ochrzczonych/ i 25 tysięcy pozostających pod wpływem tego ruchu. Baptyści mieli swoich wyznawców, nie tylko, wśród ludności polskiej, ale także czeskiej, białoruskiej, ukraińskiej i żydowskiej. Tak po pierwszej, jak i po drugiej wojnie ŚY/iatowej baptyści prov/adzili w Polsce wzmożoną działalność charytatywną. W okresie międzyv;o jennym wydawali kilka czasopism językach sv/oich grup wy znani owych, jak również książki o ideologii swego ruchu.

W czasie wojny baptyści musieli działać w ukryciu, bo nie zo-' stali uznani przez v/ładze okupacyjne jako wyznanie zalegalizowane. Dopiero w roku 1946 uzyskali prav/ne uznanie państv/owe i przystąpili do ponownej organizacji swego Kościoła-. PoczątkoY/o zawarli unię z pokrewnymi grupami ewangelicznymi w Polsce, lecz wkrótce grupy