skanowanie0004

M) 2 l'-dward Hal i żak

reguły i zasady otwierania się na zewnątrz. Było to wyrazem uznania faktU włączenie się w procesy globalizacji może być korzystne. Inne państwa i mocaif takie jak USA czy UE inicjują liberalizujące przedsięwzięcia, stąd mówimy,' one inicjatorami procesów globalizacji. Możemy więc uznać, że odpowiednie łania w polityce zagranicznej państwa w postaci liberalizacji obrotu zagranic są ważnym, jeśli nie najważniejszym źródłem procesów globalizacji.

Po drugie, związek między procesami globalizacji a stosunkami międz-dowymi przejawia się w tym, że ma miejsce stopniowe i wzajemne przenik wewnętrznej i zagranicznej polityki państwa. Proces ten określa się także min internacjonalizacji lub umiędzynarodowienia. Mówimy np., że sfera polityki wnętrznej podlega internacjonalizacji, kiedy zewnętrzne wartości i standardy przyjmowane lub modyfikowane, stosowane w praktyce, internalizowane. Stc wanie prawa międzynarodowego w krajowym porządku jest najlepszą ilustracją Ir zjawiska. Tak więc internacjonalizacji i globalizacji nie należy utożsamiać, gdyż pierwsze pojęcie odnosi się bardziej do skutków procesów globalizacji, ale najw niejszą jego cechą jest to, że w każdym państwie przejawia się ono w odmienił sposób. Internacjonalizacja życia poszczególnych narodów i państw ma właśni specyfikę. Nie sposób zatem pominąć często spotykanego w literaturze przedmiot! pojęcia „internacjonalizm”. Odnosi się ono do ideologii, doktryn i koncepcji, w kl rych kładzie się nacisk na uniwersalny, czyli ogólnoświatowy charakter pewnyc zjawisk, takich jak: ruchy pokojowe i ekologiczne, istnienie światowej kultury i spo łeczności światowej, uniwersalny charakter praw człowieka. Internacjonalizm jc»t przejawem swoistego idealizmu i wiary w istnienie wspólnoty interesów i wartości w skali światowej.

W świetle powyższych uwag możemy sformułować pogląd, że liberalizacji! i internacjonalizacja to dwa pojęcia spajające sferę procesów globalizacji i stosunków międzynarodowych. Rozwojowi stosunków międzynarodowych towarzyszyły procesy globalizacji, których dynamika i zakres były i są wyznaczane przez liberalizację i internacjonalizację. Dlatego absolutną rację majądwaj znani amerykańscy badacze stosunków międzynarodowych, którzy pytają na ile wielkie zainteresowanie problematyką globalizacji w ostatnich latach jest oryginalne, a na ile jest kontynuacją wcześniejszych dyskusji na ten sam temat? Odpowiadając na to pytanie utrzymują, że wielkie zainteresowanie globalizacją w ostatniej dekadzie jest porównywalne tylko z dekadą lat siedemdziesiątych XX w., kiedy w centrum uwagi była współzależność. Piszą oni, że: „Globalizm to stan stosunków międzynarodowych obejmujący sieć współzależnych międzykontynentalnych interakcji, ujawnia jących się w trakcie ekonomicznej i społecznej wymiany. Współzależność odnosi się zatem do sytuacji, gdzie ma miejsce oddziaływanie między państwami lub między uczestnikami w różnych państwach. Stąd globalizm to pewien typ współzależności, ale odnosi się do wielopoziomowej struktury powiązań (nic zwykłych związków) o międzykontynentalnym charakterze. Współzależność i globuli/,m są wielowymiarowe, ale zwykle są definiowane tylko w kategoriach ekonomicznych. W rzeczy-

i., i istnieje wiele form globalizmu: ekonomiczny, wojskowy, społeczny, kul-iiiih i " d/iedzinie ochrony środowiska”¹¹.

i.nli/ii|i|c związek globalizacji i stosunków międzynarodowych, należy dokonać i .u. mm między trzema wzajemnie uzupełniającymi się kategoriami pojęcio-ini i imych treści są odmienne.

i * ilubiillsni, który może występować w dwojakim znaczeniu:

i o .. cecha polityki zagranicznej mocarstw, gdy mówimy np. o globalnej poli-t* ■ • ¹ • \ li st to jedno z kryteriów uznania ich za mocarstwa globalne;

• i. pojęcie globalizmu wiążemy z problemami o charakterze globalnym: ter-t im. m pomocą rozwojową, zagrożeniami ekologicznymi, wyścigiem zbrojeń, fłttilimi lip

¹ '/■'luillzacja i/lub procesy globalizacji rozumiane jako proces zmian w sto-•>inl"ii li inięd/ynarodowych.

¹ i./. ihtilnnść, to cecha powiązań i interakcji między uczestnikami stosunków tuty i M mułowych. Wedle tego kryterium wartościujemy je jako lokalne, regionalne . ' i .i.., (ilobalność jako cecha staje się atrybutem coraz większej liczby zjawisk

i.........w, np, globalność kultury masowej, globalny a nie regionalny charakter

Mul im USA Chiny.

' • • /U tl/lny globalizacji — kluczowa rola globalizacji ekonomicznej

•i o pi/edmiotowy procesów globalizacji, jak stwierdziliśmy, jest bardzo duży

.......... niemal wszystkie dziedziny życia społeczeństw i państw. W literaturze

i" ' ditiiolu wymienia się następujące najważniejsze rodzaje globalizacji, lub też "" " rlobulizacji: globalizację komunikacyjną, technologiczną, kulturową, inlbr-• I" i polityczną i ekonomiczną¹². Objętość tego rozdziału nie pozwala na po-¹    ", nawet omówienie poszczególnych ścieżek globalizacji z wyjątkiem ekono-

" i któru ujawniła się najwcześniej, charakteryzuje się największą dynamiką " m" iiżiiiejsze w największym stopniu oddziałuje na stosunki międzynarodowe.

....."i powszechnie akceptowanej definicji globalizacji ekonomicznej, a te,

¹iiiiiki pmują w obiegu naukowym mają zbyt ogólnikowy charakter, jak cho-¹ .iiitnistwu M. Vesetha, która mówi, że globalizacja ekonomiczna to integracja ■ ¹¹¹ " ' IMinusowych i alokacja w skali światowej kapitału produkcyjnego'¹. I)c-

'' ¹ • mIi.hk . J, Nyc, Olobalitalion: Whafs New? What's Not? (tmdso what), „Forcign Policy"

puUkleJ literaturze przedmiotu zob,: E. Haliżak, R, Kuźniar, J, Symonidee (red.), •ihołi /ii u \tn.iiinkt międzynarodowe. Warszawa 2003.

v, Bouldcr 1998, u. 10.

M Ve»elh. Soli lnu Olobalitalion: Tha Myth of Ihtt Global Eaonomy