str 

I f) I I hiu/ai 11 lnic

uwagę zajmuj;) kwestie związane z systemem społecznym i prawem, na którym system ten się opiera, autorytetem prawa i jego uzasadnieniem oraz zagrożeniami dla prawnego porządku. Jeśli, jak utrzymuje łiegel, nie sposób pomyśleć historyczności jako szczególnej formy ludzkiej egzystencji, bez założenia, że istnieje jakiś system praw, w relacji do którego ukonstytuować się może podmiot rozumiany w specyficznie prawnym sensie, to samoświadomość historyczna

-    rodzaj świadomości zdolnej do wyobrażenia sobie potrzeby przedstawienia rzeczywistości jako historii - da się opisać jedynie w kategoriach zainteresowania prawem, prawo-wilośeią, prawomocnością ild.

Zainteresowanie systemem społecznym, który nie jest niczym innym, jak systemem związków międzyludzkich regulowanym przez prawo, umożliwia myślenie w kategoriach różnego rodzaju napięć, konfliktów i starć oraz ich rozmaitych rozwiązań, jakie zazwyczaj znajdujemy w każdym przedstawieniu rzeczywistości, przyjmującym dla nas kształt historii. Pozwala nam to przypuszczać, że wzrost i rozwój świadomości historycznej, któremu towarzyszy równoległy wzrost i rozwój umiejętności budowania narracji (pozwalającej odróżnić kronikę od rocznika) zależy od stopnia zainteresowania funkcjonowaniem systemu prawnego. Jeżeli każda w pełni dopracowana opow ieść, jakkolwiek byśmy zdefiniowali to znajome, lecz trudne do uchwycenia pojęcie, jest rodzajem alegorii, implikuje morał lub nadaje zdarzeniom

—    cz.\ to rzeczvwistvm, czy wyobrażonym — znaczenie, jakiego nie posiadap) one. juko zwykła sekwencja, wówczas możliwy wydaje się wniosek, że jawnym bądź ukrytym celem każdej narracji historycznej jest pragnienie umoralnienia będących jej przedmiotem wydarzeń. W przypadku pojawienia się dwuznaczności bądź ambiwalencji dotyczących statusu systemu prawnego, który jest formą, w jakiej podmiot najbardziej bezpośrednio styka się z systemem społecznym dającym mu szansę osiągnięcia pełni człowieczeństwa, znika podstawa, by ewentualna historia opowiedziana w związku z publiczną lub prywatną przeszłością uzyskała jakieś zamknięcie. Oznaczałoby to, że narracyjność, zarówno w odniesieniu do faktografii, jak i do fikcji, pozostaje w bliskim,

0    ile nie funkcjonalnym związku z odruchem umoralniania rzeczywistości, tj. utożsamiania jej z systemem społecznym, który jest źródłem wszelkiej moralności, jaką można sobie wyobrazić.

Annalisty z Sanki Callen nie interesuje żaden system specyficznie ludzkiej moralności czy prawa. Zapis z. roku 1056

—    „Zmarł cesarz Henryk, władzę objął jego syn Henryk” — zawiera zalążkowe elementy narracji. W rzeczy samej mamy tu do czynienia z nar racją, a jej narracyjność, mimo dwuznaczności związku między wydarzeniem pierwszym (śmierć Henryka) a drugim (sukcesja Henryka), sugerowanej przez łącznik „i”, osiąga zamknięcie dzięki milczącemu przywołaniu systemu prawnego — reguły genealogicznego następstwa, którą annalista uznaje za oczywistą zasadę prawidłowego przenoszenia autorytetu władzy z pokolenia na pokolenie. Lecz len drobny element narracyjny — pojedynczy „narrem”

—    unosi się swobodnie w morzu dat, które, ustanawia sukcesję jako zasadę organizującą kosmos, łych spośród nas, którzy wiedzą, co czekało młodego 1 łenryka w toku konfliktów z możnowladcami i papieżami podczas sporu o inwestyturę, sporu dotyczącego właśnie najwyższego ziemskiego autorytetu, może irytować powściągliwość, z jaką annalista odnotował to wydarzenie, tak brzemienne w skutki moralne

1    prawne. Lala 1057-72, które po prostu umieścił na końcu zapisu w formie ciągu, przyniosły aż nadmiar „zdarzeń” zapowiadających początek walki i konfliktów uzasadniających pełny narracyjny opis swojej genezy. A jednak annalista zwyczajnie je zignorował. Najpewniej wydawało mu się, że spełnił swój obowiązek, sporządzając samą listę dat rocznych. /. czego - można by spytać - wynikała jego odmowa skon-st inowania nar racji?