SWScan00030

a żcsgpir.m piśmiennictwie nie opisami wpływu narażenia pokarmowego na układ oddechowy, sercowo-naczyniowy lub mięśniowo-szkieletowy u ludzi. Nie ma i macji o jego działaniu na wątrobę i skład morfoiyczny krwi. W opisanym przez Kleina i in (1985) wypadku spożycia wodorotlenku amonu przg?: 3 osoby stwierdzono uszkodzenie i obrzęk przełyku, a bezpośrednim powodem śmierci -tych osób było zaprzestanie pracy nerek. W publikacji tej nie ma jakiejkolwiek informacji o wielkości narażenia.

Informacje o wynikach badań ostrego -naraicnia na cuuiuuiak przedstawiono w tabeli 3.

.*.Tr -Mi

Tabela 3.

Skutki zdrowotne ostrego narażenia ludzi na amoniak drogą inhalacyjną

Stężenie, ppm	Okres narażenia	Skutek	Piśmiennictwo
5.000	30 min, 1 dzień	śmierć	Henderson, Haggard 1927
134	1-krome, 5 min	silne podrażnienie błon śluzowych nosa	Keplinger i in. 1973
72	1-krotne, 5 min	silne podrażnienie błon śluzowych nosa	Keplinger i in. 1973
50 i 32	l-krome,5 min	2 osoby wskazywały na ból nosa przy 50 ppm i 1 przy 32 ppm	Keplinger i in. 1973
100	30 s, każdy z otworów nosowych	wzmożony opór oddechowy w trakcie eksperymentu i u 11 z23 ochotników podrażnienie nosa	McLean i in. 1979
50	2 h, 1 dzień	lekkie, krótkotrwałe podrażnienie oczu i gardła oraz pobudzenie do kasłania	Farber, Rossano 1975
500	30 min, 1 dzień	ból . gardła i nosa, wzmożony pobór powietrza do płuc	Siherman i in. 1949

Toksyczność podchroniczna

Obserwacje ochotników narażonych na amoniak o różnych stężeniach i o różnym czasie narażenia najczęściej pozwoliły stwierdzić podrażnienie oczu oraz górnych dróg oddechowych, a także zmiany czynnościowe układu oddechowego.

Narażenie inhalacyjne ochotników na amoniak o stężeniach: 70; 35 i 17,5 mg/m³, trwające 6 tygodni, 5 dni w tygodniu, 6 h dziennie, wywołało podrażnienie nosa i gardła tylko w pierwszym tygodniu (Ferguson i in. 1977). W kolejnych tygodniach nie obserwowano tych zmian, co było spowodowane adaptacją organizmu na działanie amoniaku. Analizy statystyczne wyników pomiarów tętna, ciśmenją. krwi, badań neurologicznych, częstości oddechów, całkowitej pojemności życiowej    jednosekundowej, natężonej pojemności wy

dechowej (FEV i) u narażonych ochotników nie wykazały istotnych zmian.

Analiza czynników narażenia pracowników hodowli bydła i trzody, a także drobiu wykazała korelację między narażeniem na amoniak a upośledzeniem czynności oddechowej płuc. W tych długoterminowych badaniach Donham i in. (1995) wykazali, że narażenie pracowników chlewni na amoniak o stężeniu > 5 mg/m^J jest czynnikiem, wywołującym zmniejszenie wartości FEVj o 3 lub więcej procent w czasie godzin pracy. Natomiast w wypadku pracowników hodowli drobiu wartość ta wynosi 8,5 mg/m³ (Donham i in. 2000).

10