(5)

20 zEszrru

(folio 1I2|

+ Kwestia: czy mamy jasne idee wielkich liczb samych r. w sobie, czy tylko relacji zachodzących między nimi?

■M O masywności zob. Lockc. ks. 2,rozdz. 4. § l.§5. §6. Gdy 7i ktoś mnie zapytuje. czym jest masywność, niechaj weźmie pomiędzy dłonie krzemieri. a będzie wiedział. Rozciągłość ciała jest ciągłością masywnych etc., rozciągłość przestrzeni jest ciągłością nie masywnych etc.

jX« <Dlaczego by nie rzec. że rozciągłość /widzialna/ jest 7» ciągłością punktów widzialnych, a rozciągłość dotykalna ciągłością punktów dotykalnych'¹?>

M

Nie zapomnieć o podkreśleniu tego, że nie zgadzam się ze sceptykami. Fardellą" etc. - u mnie ciała istnieją poza fNMiM /z pewnością/, w co oni powątpiewają.

M

Bardziej jestem pewien istnienia i realności ciał niźli ■|!'an Locke, skoro on rości sobie pretensje jedynie do tego, co określa mianem „wiedzy zmysłowej”, podczas gdy ja, rozumiejąc przez ciała kombinacje mocy wjakimś nieznanym substratum, sądzę, iż posiadam o ich istnieniu wiedzę demonstratywną^Jł.

S Idee określane przez nas mianem „kształtu” i „rozciąg-M łości” nie są obrazami kształtu i rozciągłości materii; albowiem te (o ile takowe istnieją) są nieskończenie po-dzielne, tamte" zaś nie.

♦    Ludzie umierają lub znajdują sic w stanie unicestwię- 83 nia kitko-. a»y/częstokroć/ w ciągu dnia.

S Moce. Kwestia: więcej czy jedna jedynie?

Długości wyabstrahowane /od/ szerokości to dzieło urny- 85 słu, takie [długości] przecinają się w jednym punkcie pod wszystkimi kątami; w ten sam sposób rozciągi barwę wyabstrahowuje się z/od/ rozciągłości.

Każde położenie zmienia linię.

X Kwestia: czy idee rozciągłości utworzone są z innych 86 idei. i>. g. idea stopy utworzona z kilku idei cala etc.?

♦    Idea cala długości nie jest jedną, określoną [determined] 87 ideą. To obrać za punkt wyjścia dochodzenia racji, dla której chybiamy w ocenie rozciągłości wzrokiem; w którym to celu stosownie jest także rozważyć częste i raptowne zmiany rozciągłości powodowane [zmianą] położenia.

»X> Żadnych ustalonych idei długości bez minimum.    88

MS Sub Materialna substancja wydrwiona przez Lockc’a, 89 ks. II, rozdz. 13. § 19”.

MS W mojej doktrynie znikają wszelkie niedorzeczności wy- 90 nikające z [koncepcji] nieskończonej przestrzeni etc. ²

1

Niemożliwe, aby istniał materialny sześcian, ponieważ wyostrzonemu zmysłowi krawędzie sześcianu mogą ukażą się szerokie.

2

Kwestia; czy /gdyby/ (mówiąc bez ogródek) rzeczy, któ- 91

«X> re widzimy, były wszystkie w każdej chwili zbyt małe.