�egna�ek0

płowych a pomocą testów intelljp ...aOIhi lub \vvhitnvm ilorazie mteliiatrpii

Zdolnok, według W. Okoniu, to możliwość uzyskam* spodziewaj iflfnWw przy wykonywaniu dane) czynności w określonych warunkach ^ nęWnyth; w odróżnieniu od uzdolnień, które są odpowiednio ukierunkowane; ^ twet mają charakter ogólny, tzn. ich obecność jest konieczna przy wykonywam, przez człowieka różnych czynności"^{1 2}.

Zdolności przejawiają się w różnorodnych czynnościach. Niektóre przejaw^ się* wielu czynnościach i te nazywane są zdolnościami ogólnymi, a inne, Jct^ przejawiają ac tylko w pewnych określonych czynnościach - nazywane u zdolnościami specjalnymi*

W literaturze pedagogicznej używane są pojęcia „zdolności” i „uzdolnienia* Pojęcie „zdolności" odnosi się do zdolności ogólnych, a „uzdolnienia” oznaczają zdol&osci specjalne, inaczej kierunkowe⁵,

Trochę inaczej pojęcia te rozumiane są na gruncie psychologii, czego dowodem )<« tt.iR. przytoczona «yźcj ckfinicja zdolnodci A. Rcbera.

Definicji zdolności jest wiele i trudno byłoby jc tu wszystkie przytaczać. Oh dalszych rozważań nad uczniem zdolnym wymienione definicje powinny być wy. Kucające.

W literaturze pedagogicznej występuje również wiele określeń ucznia zdolnego. A oto niektóre z nich:

Dla W. Okonia uczeń (student) zdolny, (o uczeń „(...] osiągający lepsze aynifc od swoich rówieśników, w przypadku gdy zachowane zostały jednakowe dli wszystkich warunki pracy lub uzyskujący te same co inni wyniki przy mroepgi wysiłku. Zawdzięcza to wyższemu niż u innych rozwojowi takich zdolności jft oyśkme, zdolność do obserwacji, wyobraźnia, pamięć, uwaga, sprawność manualni i mchowi^-

Natomiast autorzy Uhyłtam PWN. Pedagogika charakteryzują ucznia zdok •ega jako osobę o wysokim poziomie inteligencji (IQ powyżej 130), łatwości uczę-lląsię, wysokich osiągnięciach w nauce, ponadprzeciętnych uzdolnieniach specjał* nych, nerobcb zainteresowaniach, silnej motywacji do nauki i charakteryzującą sig dyspozycjami i osiągnięciami twórczymi*.

M Tynkowa twierdzi, że terminem uczeń zdolny określa się jednostkę przejawiającą wysoki poziom zdolności ogólnych (inteligencji) lub posiaihjącą jakąś Zdolność specjalną w sferze działalności umysłowej i przewyższającą pod lyi wzgłędcm swoich rówieśników. Posiadane zdolności intelektualne ftickonieaac muszą być wykorzystywane w nauce szkolnej.

Uzmow zdolnych wyodrębnia się „(...) bądź na podstawie wyróżniających są i wybitnych osiągnięć w nauce, bądź drogą wykrywania potencjalnych zdotaoki

W | wysokim lub wybitnym iloraz* inteligencji

jeszcze inne określenie ucznia zdolnego zn^gfl ■ |L ptJotogiti pracy. Według autorów tego s!$j® |g |

Który ujswniu możltwołc. uzyskiwania w bótejm M *

^ków mz wymagane'".

Mówiąc o uczniach zdolnych wskazuje się zazwycza, ich zdolności, czyli na definicję działalności, w które, aif omnMóZ • odniesieniu do matematyki, języków obcych, nauk humanistycznych itp.).

Danuta Nakoneczna wymierni lustępojąęe. _CK| chan;Ł zdolnych*:

Pod względem intelektu uczniowie zdolni wsriiiaiiją ^

. wysokim stopniem rozumicma treści i dostrzegania wujeoiijdigtib między jej elementami; i logicznością myślenia;

•    szybkością rozumowania na wysokim rozum rbw,,

•    widodcią elementów abstrakcyjnego rozumowi* i uogóhuima.

•    ponadprzeciętnymi zdolnościami aralizw^j

•    trafnością sądów;

•    niezwykłą wyobraźnią;

•    szerokim zakresem uwagi;

•    wierną, trafną pamięcią.

Pod względem umiejętności uczniowie zdoła! przejmują

•    ponadprzeciętną samodzielność myślenia - tnm||11 Mnofig dostrzeganiu i formułowaniu oraz rwnązywanm prebłańr,

•    umiejętność adekwatnego ujęcia problemu, | orypndKpiiMMB czenia faktów;

•    umiejętność stosowania różnych metod w rozwiewam probimk

•    umiejętność osiąganiajasnych. prostychiekoooowcznythrozwiąań;

•    inicjatywę i oryginalność w pracy umysłowej;

•    łatwość skupiania uwagi przez dłuższy czas na danym pnednocK Maczania;

•    szybkość i skuteczność w pracy umysłowej.

Pod względem zdolności twórczych kzbM zdolni pmjawbjf

•    zdolności w tworzeniu iK>wychzal^|^I^^^^^^^H

•    umiejętności modyfikowania ponawych osad i pt$;

•    umiejętności prowadzenia twórczej, krytycznej dyskusji

29.

i 32-34.

'W.0itfA.Mp«yil9»N/ś .op.M.,1

17 UwMb, Jtaitau# uciM/w uMwl, WSiP. Wluwawi 1980, #,

'Aifcąift

Chaś V/^jtowMł.op CH,I 464 'UU&FWN Mn(*b «fct.iZI2

1

¹ Ency klopedio pedagoglano, (red) W. Pwnjłato, cii. i W ¹ Nowy ilownik pedagogiki pracy, op oi. 1275

2

D. Nakonce/na, Kmui&m