0004501

76

Jahwe zabił Ozę (2 Król. VI,6—8). Jakób, przebrany za Ezawa, przy pomocy matki Rebeki wydobywa 'podstępnie błogosławieństwo od ojca Izaaka, to, które się należało jego bratu Ezawowi, a jednak to błogosławieństwo jest ważne, choć Izaak nad tym boleje (Genes. XXVII, I—35). Żyd dziś nie może w szabas na przestrzeni czterech kroków iść ze śliną w ustach (Tosefta, Erubin XI,8), ale jeżeli otoczył Warszawę ejruwem, czyli magicznym drutem (erub^zmięszanie), może paradować po niej z zegarkiem w kieszeni. Niemiła tedy przysięga musi być albo magicznie odczyniona, albo też formali-stycznie nieważna. — Goj znalazł się tu na jednej linji z rozbójnikiem. Można go w błąd wprowadzać przysięgami kłam-nemi, co wymownie świadczy, iż o kulturę etyczną duszy wła" snej żydom nie chodzi. Boć przecież wielu rzeczy nie robi się nie dlatego, iż zakazano lub nie zakazano, ale przez poszanowanie samego siebie. — Przysięga wobec przechrzty niema także znaczenia obowiązującego, albowiem czytamy: „Jeżeli żyd przeszedł na inną wiarę, to jest tak, jak gdyby został rozbójnikiem" (Choszen Hamiszpat § 46 art. 34). — Celnik jest dla żyda osobistością szczególniej niemiłą. Miszna w traktacie Nedarim 111,4 uczy, jak go okłamywać przysięganiem się, że np. towary są przeznaczone dla dworu, choćby to była nieprawda i t. p. Spierają się tylko ze sobą dwie szkoły o używanie magicznego słowa „szewua" przy takiej okazji; szkoła Szamai powiada, że nie można, a szkoła Hillela, że można; szkoła Szamai radzi mówić wykrętnie, a szkoła Hillela łgać czelnie.—W konsekwencji z tym, że przysięga wobec goja nic nie znaczy, złodziej żydowski, stanąwszy przed sądem gojow-skim, a bojąc się ciężkiej kary, może złożyć kłamną przysięgę pod warunkiem, że nie zachodzi obawa skalania imienia bożego, czyli przyłapania na krzywoprzysięstwie, lecz winien równocześnie unieważnić tę przysięgę w sercu (Jore Dea § .239 art. 1 Hagah).

V. UROCZYSTE ŁAMANIE PRZYSIĄG I RYTUALNE ZRYWANIE ŚLUBÓW.

1)    Legalizacja wiarołomstwa.

Celem unieważnienia ślubów, przysiąg i obietnic żyd udaje się do rabina, a gdy go niema, zaprasza trzech innych żydów, powiada im, że żałuje, iż to uczynił i unieważnia, oni zaś mówią do niego trzy razy: „Mutter lach“ t. j. „ Wolno tobie“ (Loewe, Schulchan-Aruch, wyd. 2-gie 1,247).    *

Unieważnianiem ślubów przez trzech ludzi świeckich zajmuje się Baba Batra 120 b. Pereferkowicz w dodatkach do traktatu Nedarim podaje w przekładzie pełną formułę, recytowaną przed trybunałem żydowskim, przyczym wyraźnie zaznacza, że jest w użyciu śród żydów współczesnych. Zaczyna się od słów: „Słuchajcie, panowie, sędziowie kompetentni" (porów. IV. Krzywoprzysięstwo, p. I). Formuła ta kończy się w sposób wielce charakterystyczny: „Aczkolwiek wedle prawa żałujący i proszący o pozwolenie obowiązany wymienić ślub, lecz wiecie, panowie, że niepodobna ich wymienić, gdyż jest ich dużo, a ja nie proszę o pozwolenie względem ślubów nierozrywalnych; przeto niechaj w oczach waszych uchodzi, jakobym je wymienił". Na to słyszy trzykrotnie powtórzoną formułę taką: „Wszystkie ci pozwolone, wszystkie wybaczono, wszystkie przyznane; tu niema ślubów" etc. (Pereferkowicz, Tałmud III, 227—228).

2)    Zrywanie przysiąg i ślubów przyszłych.

Wszystkich ślubów i zobowiązań i przysiąg i klątw, i zarzekań się i zaklęć i odmian, które począwszy od tego tu Dnia Pojednania do przyszłego Dnia Pojednania, co oby nam szczęśliwie nastał, ślubować, przysięgać, obiecywać i niemi wiązać się będziemy. Wszyscy ża-