0184

III. 17. 18.

MIESZKO III STARY (i. ADELAJDA)■ HENRYK.

1(39

pitur graciam, jiliam marcliionis Alberti de Saoconia ... sibi hm git matrimonio. Klempin dostrzega trafnie, że ustępu tego nie można odnosić do Włodzisława II (śląskiego), ale wychodząc z błędnego założenia, że odnosi się on do któregoś z książąt polskich, podstawia w^T miejsce Włodzisława Mieszka, i mniema w tern znachodzić dowód na zawarły w r. 1155 związek małżeński Mieszka z córką Albrechta Niedźwiedzia. Suhstytucya imienia jest zgoła dowolną i niczem nieusprawiedliwioną, nawet bowiem mieszanie imion Piastów, z jakiem często spotykamy się w źródłach zachodnich, dotyczy tylko Włodzisławów i Bolesławów, a nigdy Włodzisławów i Mieszków; a sama interpretacya jest niemożliwą, albowiem jeszcze w r. 1159 rodzi się Mieszkowi syn z jego żony Rusinki (IV. 6'.); szczególny zaś fawor, jaki sobie Mieszko w r. 1155 miał pozyskać u Fryderyka, tak iż nawet wszedł z nim w związek rodzinny, byłby rzeczą zgoła nie dającą się wytłomaczyć, skoro wiemy, że nie dalej jak w dwa lata później Fryderyk podjął wielką wyprawę do Polski przeciw' młodszym Bolesławo-wicom, a więc także przeciw Mieszkowi, celem restytucyi Włodzisława II. Drugi dowód Klempina polega na wiadomości Roez. Kolon.¹'), który pod r. 1173 (może 1172) podaje: Eodem anno Imperator (Fryderyk Barba-rossa) cum maximo exercitu . .. in Poloniom proficiscitur pro restituendo nepote su o in ducatnm. Owym nepos ma być Mieszko Stary; ale tego nie ma tam bynajmniej powiedzianego, i przypuszczenia takiego nie usprawiedliwia bynajmniej ówczesny stan rzeczy w Polsce; nie zachodziła bowiem podówczas żadna potrzeba restytuowania Mieszka w jakiekolwiek księstwo. Ponad wszelką wątpliwość wyjaśnia zresztą tę rzecz Chroń. S. Petri Erford.²), które mówiąc o tejże wyprawie cesarza pod r. 1172 (może 1173), dodaje: Qui (imperator) cum jines Polonorum intraret, predictus Misico obviam ei reniens, deztras peciif. et accepit multatus non parva pecunia. Owym nepos, w którego interesie wyprawiał się Fryderyk, nie był zatem Mieszko Stary, owszem Mieszko był przeciwnikiem cesarza ³). Wyraz nepos odnosi się zatem do jednego z Piastów' śląskich, który jako syn Włodzisława II był w istocie krewniakiem Fryderyka; wiadomość zaś Rocz. Kolon, dotyczy widocznie usiłowań Włodzisławowiców w celu odzyskania senioratu krakowskiego⁴).

18. Henryk

Źródła, wyliczające synów Krzywoustego z Salomei (ILI. 16.), kładą Henryka po Mieszku Starym, a przed Kazimierzem Sprawiedliwym; tylko niektóre rękopisy Chroń. Pol.^{5 6}), które w tern miejscu błędnie wzięto za podstawę wydania, wymieniają Henryka po Kazimierzu Sprawiedliwym. Wyraźną datę urodzin jego podaje dopiero Długosz¹') pod r. 1132; nie można do niej przywiązywać wagi, ile że nie jest nigdzie indziej poświadczona, i zdaje się być taką samą kombinacyą, jak data urodzin Mieszka Starego (III. 17.). Z drugiej strony nie można jej cofać do lat 1123/4 ^{7 8}), Henryk bowiem, jako młodszy brat Mieszka mógł się urodzić co najwcześniej 1127 r. Najpóźniejszą zaś datą jego urodzin może być rok 113(3, albowiem r. 1137 rodzi się Agnieszka, a 1138 Kazimierz Sprawiedliwy (III. 21. 22.). W dokumencie kardynała Humbalda z r. 1146^s) wspomniany jest jako współfundator klasztoru trzemeszeńskiego, wszelako z wzmianki tej nie można wyciągać wniosków co do jego wieku, albowiem nawet młodszy odeń Kazimierz jest tamże również wymieniony pośród fundatorów. Lepszą wskazówkę podaje wzmianka Latop. Hipac. ⁹) o udziale jego w wyprawie wojennej z r. 1149; dając mu podówczas lat przynajmniej 18, trzeba będzie przyjąć, że się nie urodził później jak r. 1131. A w, takim razie datę jego urodzin należy zamknąć w granicach czasu 1127— 1131 r.

O dacie śmierci Henryka najdokładniejszą informacyą podaje dokument z 31 grudnia 1167 r. ¹⁰), wystawiony, jak z treści jego wynika, w pierwszym roku po konsekracyi Gedki, biskupa krakowskiego, stwier-

1

Mon. Germ. SS. XVII. 786. — 2) Wyd. Stiibla w Halli 1869, 35. — 3) Bardzo trafne zbicie argumentów Klempina

2

podał już Cohn, Die Verwandt. der Staufer u. Anhaltiner w Forsch. z. deutsch. Gesch. X. 638 i n. — 4) Por. Smolka,

3

Henryk Bród. 13; Górski, Stosun. Kazim- Spraw, z Rusią 9. — ⁵) Mon. Pol. III. 629. — 6) Hist. Pol. I. 545. — 7) Jak

4

mniema Wagilewicz, Genealogia 58 i Małecki, Testam. Bolesł. Krzyw., Przew. nauk. i liter. 1876, 20 uw. 1. — 8) Kod.

5

dypl. Wielk. I. nr. 12. — 9) Str. 268. — 10) Kod. dypl. kat. krak. I. nr.l. Że dokumentowi temu nadać należy datę r. 1167,

6

nie 1166. jak przyjmował jeszcze Piekosiński, ibid., zob. Kętrzyński, Stud. nad dokum. XII w. 39, 40 i Krzyżanowski,

7

Początki dyplom, poi., Kwart. Hist. VI. 814.

8

Balzer, Genealogia Piastów.    22