0012301

236

Gdzie skoro wnijdziesz, aż melancholia,

Człowieka mija."

* *

*

Ruś, historyczne śpiewy, czy cały naród obchodzące, czy pojedynczych osób czyny opiewające nazywa Dumami Wyraz ten długo w literaturze naszej nie znany, nie dawno upowszechniony, nie był obcym w dawnych latach. Wojciech Rakowski w czasach Zygmunta Illgo żyjący bardzo trafnie, zachęcenie do zbierania się pod sztandary przeciw pohańcom nazwał _vDumą powiatową" i w niój cały obraz klęski z napadów Tatarskich skreślił:

„Często pohańcy złote kraje płóczą,

Szlachtę podolską w łykach do hord włóczą; Popiołem włości wszystkie przyrzucając,

Plon niezliczony w hordę zaganiając.

* *

*

Stadami panny szlacheckiego domu,

Idą jak owce pod noż bez sromu;

Ojciec, brat, matka, siostry nie ratuje,

Gdy psi pohaniec nad nią się zbytkuje.

*

Żona małżonka swmjego żałuje, Patrząc kiedy go Tatarzyn krępuje;

Surowcem bije to okrutnie siecze,

Biedaż ach tobie mizerny człowiecze.

*    •*

* ,

Lechowe plemię czyś już zaginęło,

Czyć się lwie serce w tchórza obrócieło;

Pomnij coc winno bratu, coc rodzinie,

Ratuj prze Bóg, a niech ród. nie ginie.

*    *

¥

Nie widać wiele tych którzy bronili,

Ojczyzny śmiele; czy piór uronili;

Czy cnota w męztwie teraz nie popłaca,

Że chęć do marsa każdy w sobie strącą (1).“

Ruś obfituje w dumy historyczne, zachowała i wiele imion nawet swoich bohatórów, szczególniej też od czasów Bohdana Chmielnickiego. I dawniejszych lat zdarzenia opisują nieraz.

Tak pod imieniem Bajdy, sławny wojownik Dymitr Książe Wiśniowiecki (r. 1563) schwytany, wbity na pal w Stambule przez dwa dni wisząc, prosił aby mu po-

(1) Pobudka zacnym synom korony Polskiej do służby wojennej Wojciecha Rakowskiego w Krakowie 1620 roku in 4to.