0409

891

Zużytkowanie sił przyrody w domu i rodzinie.

z gliny naczynia do gotowania, w tych właśnie pierwotnych próbach pieczenia i wędzenia, gotowania i smażenia szukać należy początków sztuki kucharskiej.

Dalszy rozwój sztuki przygotowywania pożywienia i postęp w sposobach odżywiania się ludzi zależnym jest od tej sprawności, jakiej nabyli przy zastosowaniu ognia; miarodajnem jest w tym razie stopniowe ulepszanie samego paleniska.

Według „Kroniki swiata“ Rudolfa z Ems.

W czasach pierwotnych nie urządzano stałego paleniska; tam gdzie było drzewo, rozniecano ogień, który służył jednocześnie do oświetlania i ogrzewania. Ta ciągła zmiana miejsca w życiu koczowniczem była w tym kierunku niedogodna, gdyż nie zawsze można było nanowo otrzymać ogień. Wskutek czego otrzymany przypadkowo ogień trzeba było umiejętnie podtrzymać na czas dłuższy i strzedz go pilnie, aby nie zgasł. Czczono go więc z uczuciem wdzięczności; z tego zaś powstały zwyczaje religijne, nakazujące podtrzymywanie świętego ognia, które istniały prawie u wszystkich ludów pierwotnych. W tych miejscach gdzie stale wydobywały się z pod powierzchni ziemi gazy palne, zakładano świątynie, jak np. w Baku, nad morzem Kaspijskiem, gdzie dziś jeszcze pokazują „święty ogień". Tam bowiem wydobywają się zaraz z piasku nadmorskiego gazy oleju skalnego, skoro tylko zagłębimy w ziemię długą laskę zaostrzoną na końcu.

Trudności, napotykane przy rozniecaniu ognia, zostały usunięte przez zaprowadzenie stałego paleniska, które ulegało pewnym zmianom przez stopniowe ulepszanie. Najpierw otaczano ognisko naokoło kamieniami, gdyż spostrzeżono, że w ten sposób drzewo lepiej się pali i rozgrzane kamienie lepiej i dłużej podtrzymują ciepło. Następne ulepszenie zaprowadzono przez wykopanie zagłębienia, które było wyłożone i przykryte gorącemi kamieniami. Potrawy umieszczone tam pozostawały przez czas dłuższy wystawione na szybkie działanie suchego gorąca bez dymu; taki sposób przygotowania mięsa hży wany jest bardzo chętnie przez wiele ludów pierwotnych, a także i ten jeszcze, przy którym mięso wkładają do gorącego popiołu. Dla zabezpieczenia paleniska od deszczu wznoszono z początku nad niem tylko górne pokrycie, później zaś urządzano osobne dla niego pomieszczenie. Dla uniknięcia zbytecznego dymu urządzano przenośne kosze ogniowe, w których rozniecano ogień, i wnoszono je dopiero wtedy, gdy w nich pozostały tylko rozpalone węgle.