0507

494

ZIEMOWIT V (ż. MAŁGORZATA); JADWIGA.

XI. 2. 8.

Wacława łupczyckiego (Leobschiitz) albo stynawskiego^ należących również do rodu Przemysłowców raciborskich. Że w żadnym wypadku nie może tu wchodzić w rachubę niniejsza Małgorzata, dowodzi zapiska nekro-logiczna Kalend. Płoc.^{1 2 3}), podająca już pod datą 5 lipca 1459 r. wiadomość o jej śmierci: Margarita ducissa Gostinensis. Gostyń stanowił prawdopodobnie dożywocie wdowie Małgorzaty, i stąd tytuł, przydany jej w zapisce; w przytoczonym powyżej dokumencie z 21 grudnia 1457 r. sąd ziemski gostyński wydaje wyrok w obecności Małgorzaty, a jej mąż, Ziemowit V, jak widzieliśmy poprzednio, i jak wynika ze Spom. Płoc.³), dzierżył rzeczywiście, obok ziemi rawskiej i sochaczewskiej, także ziemię gostyńską. Żadną tedy miarą przypuścić nie można, iżby Małgorzata dożyła 28 czerwca 1475 r.^{4 5}).

3. Jadwiga.

Pod datą 11 listopada 1427 r. wystawia król Zygmunt Luksemburczyk dwa dokumenty³) na rzecz magnata węgierskiego Jana z Gary, młodszego syna znanego dobrze w dziejach Węgier palatyna Mikołaja, poległego r. 1386 w obronie królowej Elżbiety i Maryi. W obu dokumentach wspomnianą też jest żona Jana z Gary: magnifica domina Hedwigis, filia ridelicet ąuondam illustris Semociti ducis Mazorie, avunculi nostri charissimi, felicis recordacionis, consors sua (Jana). Wiadomo, iż matką Zygmunta Lukscmburczyka była Elżbieta pomorska, wnuka Kazimierza W. (VIII. 7.); sięgając do wspólnego protoplasty linii kujawskiej i mazowieckiej, Konrada I (VI. 5.), była ona z Konradem spokrewnioną w piątej generacyi kanonicznej rachuby. Z książąt mazowieckich w tejże samej generacyi spokrewniony był z Konradem Ziemowit IV (X. 9.). Wyraz avunculus, użyty przez Zygmunta o ojcu Jadwigi, wskazuje tedy na Ziemowita IV. W r. 1427 był on już rzeczywiście felicis recordacionis. Że tylko on, a nie Ziemowit III może być uważany za ojca Jadwigi, na to wskazuje też data zaślubin jej z Janem z Gary, 1410 r. (zob. niżej); ponieważ Ziemowit III z drugiego małżeństwa z pewnością żadnych nie miał córek, przeto przyjmując hipotezę o ojcowstwie tego ostatniego księcia, możnaby ją uważać tylko za córkę z jego pierwszego małżeństwa, urodzoną zatem nie później jak r. 1362 (X. 3.); znaczyłoby to, że wychodząc za Jana z Gary, liczyła co najmniej 48 lat życia. Nie można tedy wątpić, że tylko Ziemowit IV był jej ojcem. Że Długosz ^rj, wyliczając jego potomstwo, wcale o niej nie wspomina, w tern nie ma dowodu przeciw poprzednim wnioskom, albowiem wiadomości jego o córkach Ziemowita są w części bałamutne (XI. 7. 12. 13.), a nie ma też przyczyny przyjmować, iżby były wyczerpujące.

Ze względu na datę zaślubin przyjąć należy, iż urodziny Jadwigi przypadają co najpóźniej na rok 1396. Pod datą 16 listopada 1393 r. zapisują Rach. dom. Jagiełły⁷) wydatek na ucztę, „gdy księżniczka mała, córeczka księcia, ochrzczoną została¹¹. O czyjej córce tu mowa, wyraźnie nie podano; gdy jednak uwzględnimy, jak bliski stosunek łączył w owym czasie Ziemowita IV z Jagiełłą przez małżeństwo z jego siostrą Aleksandrą (X 9.), snadno przyjąć możemy, że chodzi tu właśnie o chrzest jednej z jego córek. Jakoż w istocie w najbliższym czasie potem, pod datami 1, 2 i 5 marca 1394 r.^s), stwierdzoną mamy obecność zarówno Ziemowita IV jako też i Aleksandry na dworze Jagiełły. Wobec tego zachodzi już tylko pytanie, o której córce Ziemowita IV w powyższej zapisce jest mowa. Mniemano dotąd^<J), że dotyczy ona chrzcin Cymbarki (XI. i.). Sądzę wszelako, iż z większem prawdopodobieństwem przyjąć można, że miana tu jest na myśli Jadwiga; skoro bowiem chrzest odbył się na dworze Jagiełły, najsnadniej przyjąć, iż nowonarodzonej księżniczce nadano imię ówczesnej żony króla. Stąd wynika, że Jadwiga urodziła się na krótko przed 16 listopada 1393 r.; wychodząc za mąż liczyła ona lat około siedemnaście. Zdaje się, iż ze wszystkich córek Ziemowita IV była najstarszą; inne bowiem jej siostry wychodzą później za mąż.

1

Grotefend, Stammtafeln XI. nr. 14. 29. — 2) Mon. Pol. V. 454. — 3) Ibid. III. 123. — 4) Jak przyjmuje, przez

2

błędną interpretacyą powyższego aktu, Grotefend, Stammtafeln VII. nr. 19 i XII. nr. 6, za nim Griinhagen u. Markgraf,

3

Leh.- u. Bes.-Ukden II. 396 nr. 17 uw. 1. — ») Fejer, Cod. dipl. Hung. X. F. 860. 867. — •>) Hist. Pol. IV. 346. —

4

7) P r z e •/. d z i e c ki, Życie dom. Jadw. i Jag., Bibl. Warsz. 1854 II. 301. — 8) Ibid. 1854 II. 303. 394. — ^s) Przeździecki,

5

ibid. 1854, II. 301.