0528

XI. 14. 16.

MAŁGORZATA (m. KONRAD CZARNY); ZIEMOWIT VI.

515

razie pięć lat życia, a zatem żadną miarą za jego żonę uważaną być nie może. Wobec tego przyjąć należy drugą wersyą Długosza o małżeństwie jej z Konradem Czarnym jako jedynie uzasadnioną; na poparcie jej przytoczyć można liczne świadectwa dokumentowe. Tak w dokumencie z r. 1454 ^Ł) Konrad Czarny kwituje Włodzisława I mazowieckiego z długu, który przyjął na siebie jako rękojetnca posagu, mającego mu się wypłacić za żoną Małgorzatą, a w innych dokumentach^{1 2 3 4 5 6}) Małgorzata poświadczoną jest jako żona Konrada księcia oleśnicko-kozielskiego, którego to tytułu w owych czasach używał tylko Konrad Czarny. Pierwsza wrnrsya Długosza polega tedy na łatwo usprawiedliwić się dającej omyłce, wynikłej z identyczności imion ojca i syna ^s). Zgoła bezpodstawnemu jest mniemanie dawniejszych genealogów ^Ł), jakoby Małgorzata była żoną Konrada białego młodszego, brata Konrada Czarnego; o Konradzie Białym wiadomo, że żoną jego była Dorota, córka Mikołaja Reynkenberga, mosieżnika '■), a sam też Konrad Biały jeszcze w dokumencie z r. 1480 ^,;j mieni Małgorzatę wyraźnie wdową po swym bracie Konradzie Czarnym.

Ponieważ Małgorzata jest już r. 1454 zamężną, przeto wynika stąd, iż urodziła się co najpóźniej r. 1440, ze względu zaś na możliwie najwcześniejszą datę zawarcia małżeństwa ich rodziców (AT. 2.) przyjąć trzeba, że przyszła na świat co najwcześniej 1484 r.

O małżeństwie Małgorzaty z Konradem jako o fakcie dokonanym wspomina po raz pierwszy przytoczony poprzednio dokument jej męża z 4 stycznia 1454 r. ’), w którym tenże uwalnia Włodzisława I mazowieckiego od pretensyj swych z tytułu wypłaty posagu. Okoliczność ta wskazuje już sama przez się na to, że małżeństwo to skojarzył dopiero Włodzisław (sam żonaty z siostrą Konrada Czarnego), już po śmierci Ziemowita V 1442 r. Geneal. Mazow. Czart. III⁷) wyraźnie też podaje: ipse Wladislaus ipsam Margaretham tanguam filiam suam in uxorem tradiclit Conrada predicto [OJlesneusi. Wniosek ten potwierdza i ta okoliczność, że gdy Małgorzata przyszła na świat co najwcześniej r. 1434, przeto też co najwcześniej r. 1448, a więc już w sześć lat po śmierci ojca, doszła do wieku odpowiedniego do wyjścia za mąż. Zaślubiny zamykają się tedy w granicach lat 1418— 1453.

Po raz ostatni w ogłoszonych drukiem dokumentach wspomnianą jest Małgorzata jako żyjąca, pani wienna na Bierutowie (Bernstadt) i innych miastach, pod datą 14 marca 1480 r.⁸). Przechowane w archiwami oleśnickiem dokumenty mają stwierdzać, że zmarła r. 1483, po 5 maja¹⁰). Na poparcie mniemania¹¹), jakoby żyła do r. 1504, pobierając do tego czasu raty od królów⁹ polskich za ustąpioną ziemię rawską, nie znajduję nigdzie jakiegokolwiek dowodu; sprzeciwiają mu się nietylko wnioski, wyprowadzone z dokumentów archiwum oleśnickiego, ale także testament Konrada Białego z 31 lipca 1490 r.¹²), w którym tenże dowmlnie już rozporządza Bierutowem, dzierżonem poprzednio przez Małgorzatę jako dożywotniczkę. Zresztą już r. 1465 ^1:1) Konrad Czarny skw^Titow^Tał Kazimierza Jagiellończyka z odbioru całkowitej sumy, przypadającej jego żonie za ustąpione pretensye do dzielnicy rawskiej.

Konrad Czarny.

Syn Konrada Kantnera, książę oleśnicko-kozielski, zmarł 14 sierpnia 1471 r. ^u)

15. Ziemowit VI (VII).

Długosz¹⁶) podaje o Włodzisławie I (X 10.) dwukrotnie, iż zmarł bezpotomnie, a przynajmniej bez pozostawienia potomstw^Ta męskiego (absąue successoribus, absąue filiis), w czem tkwi oczywista omyłka; sam bowiem na innem miejscu daje mu dwu synów, co też inne źródła ponad wszelką wątpliwmść stwierdzają.

1

Kod. dypl. Mazow. nr. 198. — 2) Rykaczewski, Invent. 345; Cod. epist. I. B. nr. 197; Grunhagen

2

u. Markgraf, Leh.- u. Bes.-Ukden Schles. II. 94 nr. 79; Stronczyński, Wzory nr. 58. 59.61.63; Sommersberg, Script.

3

rer. Siles. I. 380. — 3) Trafnie Grotefend, Stammtafeln III. nr. 11 uważa Małgorzatę za żonę Konrada Czarnego. — 4) Hubner,

4

Geneal. Tabeli. I. tabl. 102. — 5) Grotefend, Stammtafeln III. nr. 12. — 6) Grunhagen u. Markgraf, Leh.-u. Bes.-Ukden

5

Schles. II. 94 nr. 79. — 7) Kod. dypl. Mazow. nr. 198. — 8) Por. str. 437 uw. 5. — 9) Grttnhagen u. Markgraf, Leh.-

6

u. Bes.-Ukden Schles. II. 94 nr. 79. — 1°) Grotefend, Stammtafeln I. nr. 11 i str. 43. Podania tego nie miałem możności

7

II. 100 nr. 84. — 13) Rykaczewski, lnvent. 345. — 14) Grotefend, Stammtafeln III. nr. 11. — 15) Hist. Pol. IV. 346j

8

Mon. Pol. VI. 626.

9

skontrolować. — H) Kozłowski, Dzieje Mazow. 316 uw. 2. — 12) Grunhagen u. Markgraf, Leh - u. Bes.-Ukden Schles.