0530

XI. 15. 16.

ZIEMOWIT VI; WŁODZISŁAW II.

517

1445 r., zaczem w początkach r. 1459 liczyłby już ukończonych piętnaście lat życia, wobec czego upełno-letnienie również byłoby zbędnem. Rzeczone dyplomaty nie dają tedy żadnej wskazówki o wieku obu książąt, i nie trudno dostrzec, dlaczego: wystawiano je w kancelaryi płockiej na imię nieletnich książąt, ponieważ byli właściwymi przedstawicielami panującego domu, jakkolwiek rządów jeszcze samoistnie nie wykonywali. Zupełnie analogiczny sposób postępowania stosowany był równocześnie i później w drugiej dzielnicy mazowieckiej, ziemi czersko-warszawskiej (XII. 3. 8. 11—13. 16. 17.). Na okoliczność, że do wszystkich przytoczonych powyżej dokumentów obaj książęta nie przywieszają własnej pieczęci, ale pieczęć swego ojca, nie kładę nacisku, albowiem nawet jeszcze po upełnoletnieniu Ziemowita zdarzały się takie same wypadki⁴); natomiast podnoszę, że sprawy ważniejsze, już nawet po wystawieniu dyplomatu z 29 lutego 1456 r., załatwiają nie młodzi książęta, ale rejencya, t. j. matka ich, biskup Giżycki i inni panowie mazowieccy, jak wynika z dokumentów z 6 listopada 1456 r., tudzież 1 stycznia 1457 r.²). Wobec tych wszystkich okoliczności, zgodnie z podanym poprzednio wywodem, datę urodzin Ziemowita VI zamknąć należy w granicach lat 1444—1446.

Po raz ostatni występuje on w trzech dokumentach z r. 1461, dwu bez daty dziennej ³) i jednym z 31 marca⁴). W dwu dokumentach Katarzyny mazowieckiej (XI. 13.) z 7 marca 1462 r.⁵) nazwany jest już zmarłym. Zgon jego pod r. 1462 zapisują Spom. Sochacz.⁶). Inne źródła, prócz takiej samej daty rocznej, podają nadto jeszcze daty dzienne: Długosz⁷) 4 stycznia, Kalend. Płoc.⁸) i Geneal. Tomic.¹') 1 stycznia. Ponieważ oba ostatnie zabytki, jakkolwiek niezależne od siebie, zupełnie się w dacie dziennej zgadzają, a nadto Kalend. Płoc. jest źródłem miejscowem, przeto należy im się pierwszeństwo przed Długoszem ¹⁰). Według przytoczonych zapisek Spom. Sochacz. i Długosza chodziły wieści, iż Ziemowit został otruty, a i Geneal. Tomic, wyraża się: decesserunł (on i Włodzisław II) gualiter et guomodo, Deus scit.

To ostatnie źródło przydaje wyraźną wiadomość, iż zmarł bezpotomnie.

16. Włodzisław II.

Jako syn Włodzisława I poświadczony u Długosza ⁿ). w Spom. Sochacz.¹²), Kalend. Płoc ¹³). Geneal. Mazow. Wargoc. ^u) i Geneal. Tomic.¹⁵), toż w licznych dokumentach¹⁶). W dokumencie z r. 1462 ¹⁷) mieni Annę Włodzisławową swą matką.

Że był młodszym od Ziemowita VI, okazaliśmy poprzednio (XI. 15.). Urodził się zatem co najwcześniej r. 1445. W dokumencie z r. 1459^ls) Ziemowit VI stwierdza, że jeszcze do wieku sprawnego nie doszedł, który to szczegół również powyższy wniosek najdokładniej popiera. Spom. Sochacz.¹⁹), mówiąc o jego śmierci (r. 1462), przydają, że zmarł suis teneribus in annis in florę pubertatis, co, podobnie jak co do Ziemowita VI, wskazuje, iż zmarł wprawdzie w młodym wieku, atoli już w latach sprawnych; żył zatem co najpóźniej już r. 1447. Że dokumenty, które pod jego imieniem, począwszy od 29 lutego 1456 r., wychodzą, żadnej co do wieku jego nie podają wskazówki, por. XI. 15.

Dwa ostatnie dokumenty Włodzisława, wystawione wspólnie z bratem Ziemowitem, pochodzą z r. 1461, jeden bez daty dziennej²⁰), drugi z 31 marca²¹). Spom. Sochacz.²²) zapisują śmierć jego pod r. 1462. Takąż samą datę roczną mają też inne źródła, różnią się jednak co do dat dziennych. Geneal. Tomic.²³) każe mu umierać 1 stycznia, do którego to określenia nie ma jednak powodu przywiązywać wagi, ile że zabytek ten mówi łącznie o śmierci obu Włodzisławowiców, z którego to powodu data zgonu starszego z nich, rzeczywiście

1

Kod. dypl. Mazow. nr. 208. — 2) Ibid. nr. 202. 204. — 3) Rykaczewski, Invent. 337; Milewski. Herbarz 410 nr. 534. — 4) Kod. dypl. Mazow. nr. 208. — 5) Ibid. nr. 209. 210.— 6) Mon. Pol. III. 121.— 7) Hist. Pol. V. 335.— 8) Mon. Pol. V. 445. — 9) Acta Tomic. VIII. 172. — 10) Dotąd przyjmowano powszechnie datę dzienną Długosza, tak Kozłowski, Dzieje Mazow. 332; Caro, Gesch. Pol. V. A. 253 i in. — H) Hist. Pol. V. 217. — 12) Mon. Pol. III. 121. — 13) Ibid. V. 447. — 14) Narbutt. Pisma histor. 294. — 15) Acta Tomic. VIII. 172. — 16) Kod. dypl. Mazow. nr. 205. 207 — 210; Akta grodz, i ziem. III. nr. 112; Rykaczewski, Invent. 337, Cod. epist. I. B. nr. 197; Milewski, Herbarz 234 nr. 286, 312 nr. 384. — 17) Kod. dypl. Mazow. nr. 212. — 18) Milewski, Herbarz 312 nr. 384.— 19) Mon. Pol. III. 121. — 20) Rykaczewski, Invent. 337. — 21) Kod. dypl. Mazow, nr. 208. — 22) Mon. Pol. III. 121. — 23) Acta Tomic. VIII. 172.