06161487

83

innych sejmach. Zgromadził się więc sejm taki pod Warszawą, na polu Wola zwanym. Senat pod namiotem, rycerstwo na koniach i uzbrojone.

Jeszcze raz posłowie obcych mocarstw zachwalili książąt, których popierali i obiecywali rozmaite korzyści narodowi Polskiemu. Naradzano się, modlono, a nakoniee królem okrzykniono księcia Henryka Andegaweńskiego.

Świetne poselstwo wysłano po now^Tego króla. Trzystu najznakomitszej szlachty ubranej w stroje świetne narodowm zawitało do Paryża. Kaźdcn mówił dobrze po łacinie i francuzku. Byli to ludzie światli, musiano szukać we Francyi ludzi, coby z niemi stosowane rozmówid się mogli. Ociągano się z oddaniem im księcia. Nakoniee w Styczniu tysiąc piędset siedemdziesiątego czwartego przybył do Polski i po zaprzysiężeniu pacta coiwenta, przywdział koronę Polską i niezwłocznie koronowanym został.

Wójt. I zyskał sobie przywiązanie narodu, ten tak daleko wyszukany król?

Stan. Przeciwnie, wkrótce naraził się całej szlachcie, inni zaś mało co o nim wiedzieli.

Pomiędzy stronnikami jego, jedną najwięcej w^rpływu na obiór jego wywierającą rodziną, byli Zborowscy. Z wielką też śmiałością poczynali sobie na dw^rorze króla.

Jeden z nich Samuel, pozw^rolił sobie jakichś obraźliwych przechwałek.

Jak to często bywa, trafiła kosa na kamień, tak 1 pan Samuel został zawstydzonym przez jakiegoś stronnika kasztelana Tenezyńskiego. Burzliwy z natury pan Samuel, wpadł z tego powodu w złość wiel-ką na Tenezyńskiego.

Baz przechodził Tenczyński ze swoim krewnym Wapowskim, także senatorem na zgromadzenie sejmowe, tuż około zamku królewskiego. Z ukrycia jakiegoś wysunął się pan Samuel wraz ze swojemi towarzyszami, i napadł obydw⁷óeh w małym towarzystwie idących senatorów.

Powstał bój, a raczej Zborowski wojował z nieprzygotowanemi i nie ohcącemi w^rojowad w bliskości króla, bo to było wybroniono surowemi prawami.

Właśnie król Henryk przechodził z senatu, kiedy stary senator Wapowski leżał, konając z ran odniesionych.

Tenczyński zaklinał króla, ażeby ukarał zaraz wedle praw istniejących napastnika Samuela Zborowskiego. Król się w^rahał. To oburzyło szlachtę, która cała obstawała za Tenczyńskim. Musiał więc król wydać wyrok.

Ale zamiast przykładnej kary, jak się należało: Samuela Zborowskiego, któren i tak bojąc się sądu, umknął z kraju, ukarał król wygnaniem. To już oburzyło szlachtę.

Gdy wkrótce potem kasztelanią pozostałą po Wapowskim, król oddał jednemu z krewnych Samuela, a brata jego mianował wojewodą Krakowskim — obudził na siebie prawie powszechną nienawiść.

Jasiek. Mo proszę ciebie Snanisławie, pokazuje się, że się szlachta jeszcze za mało obwarowała przeciw królowi!

Stan. Główny błąd był w tern, że szukała jakichś urojon}^ch korzyści, w świetności rodu, w bogactwie, i w sławie wojennej. Biorąc króla z książąt innego narodu, czyż mogła sądzie, iż taki książę nie będzie chciał wprowadzać zwyczajów⁷ obcych do kraju? Królowie Francuzcy w o-wyeh czasach bardzo samowiadnemi byli. Nie dziwno, że widząc we Francyi, prawie z nakazu króla wymordowanych wiele tysięcy niekatolików, z takim widokiem Henryk oswojony — nie widział w morderstwie Zborowskiego tak okropnej zbrodni, jak to widział cały naród Polski,

Wójt. I na czemże się to skończyło?

Stan. Skończyło się, jak tego nikt nie przewidział. Młody, ale słabowity król Francuzki, a brat .starszy Henryka umarł. Henryk zaś nie chcąc tracie królestwa Francuz-kiego dziedzicznego, dla Polskiej nie dziedzicznej, ale obieralnój korony, nagle w nocy potajemnie umknął do Francyi.

Spostrzegłszy to senatorowie, i z Tenczyńskim na czele, bojąc się znowu bez-