podziale cesarstwa na dwie połowy, Wisygoci, pod wodzą Alaryka biorą Rzym i wynoszą się potem pod Astol-fem przez Galię do Hiszpanii, zkąd wypędzają, tam już osiadłych Wandalów, Swewów i Alanów, którzy pod Gen-zerykiem Afrykę zajmują; Angło-sasi wezwani przez mieszkańców Bretanii przeciw Piktom i Szkotom, zakładają Heptarchyę angielską; bicz boży, naczelnik Hunnów aż z Azyi przybyłych, który się chełpił aforyzmem, że tam trawa nie rośnie, gdzie raz koń jego przebieżał, opanowywa Włochy, lud uciekający przed tą plagą, chroni się na wysepki Adryatyku i zakłada Wenecyę, Atylla, wkracza do Galii i rozbija się na polach Kaledońskich, o przezorność Aetiusza ostatniego wodza upadającego cesarstwa zachodniego i o męztwo Meroweusza, pierwszego króla powstającej Francyi. Wybija nareszcie ostatnia dla cesarskiego Rzymu godzina. Zaciężni przez Imperatorów a zbuntowani Herulowie, pod Odoakrem Rzym opanowywają i śmiertelny cios cesarstwu zachodniemu zadają.
Cesarstwo wschoJnie io ma jeszcze przetrwać wieków, a jedną ze świetniejszych epok jego istnienia, jest panowanie Justyniana, pamiętne zbiorem praw rzymskich, oraz tryumfami Belizaryusza i Narcesa, którzy nowo powstałe państwo perskie gromią, dawną stolicę, stary Rzym, od barbarzyńców oswobadzają i Afrykę odzyskują.
§ 54-
Igrzyska hippiczne i zwyczaje jezdeckie Rzymian, doszły za Konstantego W. do zenitu rozwoju. Konie, całego wówczas znanego świata zaprzęgły się do wozów