94293501

111. MLEKO

Mleko, przedstawia wytwór ustroju zgoła odmiennego typu od wszelkich innych wydalin i wydzielin ustroju, tak pod względem swego składu, jak i przeznaczenia. W skład poznanych bowiem wydalin wchodzą przeważnie ciała, będące ostatecznymi przetworami przemiany materyi ustroju, a więc dlań zbędne, nie przedstawiające zasobu energii potencyonalnej, z ciał zaś posiadających skład bardziej złożony tylko takie, które niełatwo ulegają dalszej odbudowie i jako niezużyte ustrój opuszczają tą drogą. Pod tym względem różni się wydzielina gruczołów mlecznych zasadniczo. Jest ona środkiem udżywczym w pełnem znaczeniu tego słowa, zawiera bowiem wszystkie główne składniki odżywcze w doborowej jakości i ilości, potrzebnej do odżywienia i rozwoju ustroju potomnego. Składników tych nie spotykamy poza gruczołami mlecznymi nigdzie, ani we krwi, ani w innych sokach ustroju. Powstają one w drodze procesów syntetycznych w samychże komórkach gruczołowych jako ciała wysoko złożone, dla ustroju wartościowe, przedstawiające znaczny zapas energii. I tylko z punktu widzenia strat, jakie ustrój macierzysty z wydzielaniem tem ponosi, możemy mleko uważać za wydalinę.

Budowa gruczołu mlecznego. Gruczoły mleczne należą podobnie, jak gruczoły potne i łojowe, do utworów skórnych. Są to gruczoły zrazikowe, których wewnętrzna buduwa zależnie od stanu ustroju przedstawia rozmaite wejrzenie. U osobników płci męskiej przedstawiają one narządy szczątkowe, w których elementy gruczołowe ulegają zanikowi. U kobiet w stanie dziewiczym składają się gruczoły mleczne głównie z tkanki tłuszczowej, w której mieszczą się cewki gruczołowe, odpowiadające przewodom, tu i ówdzie rozgałęziające się w kanały ślepo zakończone. Ściany tych przewodów

27*