FizykaII18501

179

re, im większą część ścian rurki zastąpi się nim w ten sposób. Ton zaraz podnosi się, skoro pergamin przez pociśnięcie palcem do środka trochę mocniej się naciągnie i przy tern także przeszkodzi się jego drganiu z osobna. , Wywierając ten nacisk na cały pergamin, wskutek czego on wcale drgać nie może, powraca pierwotny ton piszczałki z tęgiemi ścianami. Tym sposobem udało się Liskoviuszowi zniżać tony o całą oktawę, lecz wówczas dwie ściany piszczałki były zastąpione pergaminem.

Piszczałki stroikowe różnią się tem od piszczałek z otworami, że drgania w słupie powietrznym ich rurki nie przez dzielenie się prądu powietrza przy wardze otworu, lecz podobnie, jak w syrenie, wskutek przerywania tego prądu powstają. Dzieje się to za pomocą sprężystego języczka metalowego lub drewnianego, który sam ńabywa ruchu przez prąd powietrzny i wprawia powietrze wewnątrz rurki w drgania przez zamykanie i otwieranie przewodu tegoż prądu w równych odstępach czasu. Narzędzia, z których dobywa się tony na tej zasadzie, zowią się stroikowemi czyli po prostu stroikami. Najprostszy kształt języczków objaśnia Fig 82. Na środku mosiężnej płytki aa, przedstawionej w Fig. 82 (A) w perspektywie, a w Fig. 82 (B) w prze-

Fig. 82 A.

Fig. 82 B.

cięciu, znajduje się prostokątny przewód bb, nakryty sprężystym metalowym prążkiem zz (języczkiem). W stanie spoczynku, rówuie jak i w położeniu zz₂ (fig. 82 B) języczek zamyka ten przewód, a zostawia go otworem, gdy zajmuje położenie zz₁. Jeżeli więc ta płytka aa jest. niejako dnem zamkniętej przestrzeni (piszczałki), w której przez zadęcie zgęszcza się powietrze₇ wówczas zgęszczone powietrze wywiera ciśnienie na języczek