FizykaII54201

538

azimutem — 45° t. j. nie z obrotem płaszczyzny polaryzacyjnej o 80°, jakby to przy kolistej polaryzacyi być powinno, lecz pod azimutem mniejszym, którego wartość zmienia się z naturą metalu. Te azimutalne kąty, które w porównaniu z azimutem promieni padających leżą z przeciwnćj strony płaszczyzny padania wynoszą

u srebra... 39°48', u miedzi____ 29°, u rtęci... 26°,

u platyny.. 22°,    ustali____17°, u ołowiu 11°,

podczas gdy odpowiednie główne kąty padania są: dla srebra 73°, dla rtęci 78° 27' it. d. Nazwą głównego padania oznacza się więc taki kąt padania, dla którego odbity promień eliptycznie polaryzowany oddala się najbardziej od polaryzacyi koli-stćj, a najwięcej zbliża do prostolinijnćj. Lecz obszerniej o tćm wszystkiem dopiero w tomie dodatkowym ¹). Najprostszy sposób otrzymania światła eliptycznie lub kolisto spolaryzowanego jest ten, gdzie się blaszkę miki stosownej grubości umieszcza na stoliczku przyrządu polaryzacyjnego wnależytem położeniu, mianbwicie takiem, aby płaszczyzny drgań obu przez nią przechodzących promieni zamykały kąt 45° z płaszczyzną drgania promieni wpadających; gdyż wtedy jasność tych dwóch pod prostym kątem spolaryzowanych promieni jest jednakowa; zatćm, występując z blaszki, mogą one według różnicy swego chodu dać promień albo prostolinijnie, albo eliptycznie, albo nareszcie kolisto spolaryzowany, jak się o tern za pomocą pryzmy Niko-la, oceniającćj polaryzacyę, albo za pomocą innego analizera, patrząc przez szkło jednobarwne, przekonać nietrudno. Tafelka z kryształu górnego, prostopadle do osi wycięta, okazuje właściwe zabarwienia, różniące się całkiem od zwykłych zjawisk barwnćj polaryzacyi, któreśmy tu wyłożyli. Arago zrobił odkrycie, że tafelka taka, umieszczona na stoliczku przyrządu polaryzacyjnego, patrząc na nią za pomocą analizera, okazuje się mocno zabarwiona, a barwa jej zmienia się z obrotem tegoż (najprzydatniejszym jest tu pryzmat Nikola) około osi przyrządu, nie znikając wszakże w żadnem jego położeniu względem pola-ryzera. Barwy, które tu kolejno po sobie następują, są zwykłemi

1

j Obacz też Fresnela prace, dotyczące tego przedmiotu w Annales de chimie et de physiąue 2 ser. T. 46, a Jamiria w Anoal 3 ser. T. 30