FizykaII57901

575

wagi swojej tćm bardziej, im silniejsze jest napięcie elektryczne na nich. Przyrząd ten jest odmianą elektroskopu Dellman- , na *), który przez Koblrausza został znacznie udoskonalony; lecz o nim w tomie dodatkowym.

§ 85. Szalki skręcenia. Opisane wyżej elektroskopy służą tylko do okazania elektryczności i do prób jakościowych, ale nie do mierzenia napięcia elektrycznego. Szalki skręcenia Ku-lorriba,. na których zasadzie także elektroskop Dellmanna polega, są zaś już istotnym narzędziem mierniczem (ciekirometrem), gdyż służą do porównywania różnych napięć elektrycznych ze sobą i do udowodnienia zasadniczych praw elektryczności na drodze doświadczalnej Tą zasadą jest prawo elastyczności skręcenia. Jeżeli cząsteczki cieniuchnego druta elastycznego Hub nitki szklannej), który ciężarem zawieszonego na nim ciała, np. poziomego pręcika, jest wyprostowany, przez kręcenie jego (lub nitki) około osi długości z naturalnego swego stanu równowagi wyprowadzone zostaną, wskutek czego te,, które leżały Pierwej na prostej, do długości jego równoodległej linii,. teraz wzdłuż linii śrubowej są rozmieszczone, wtenczas poziomy Pręcik, powodując się elastycznością skręcenia, przechodzi w oscylacye wahadłowe, których czas trwania przy niezmiennej długości nitki i nie zanadto wielkiej dalekości (amplitudzie) drgania od tej ostatniej ilości, jak uczą doświadczenia, jest całkiem niezależny. Z tego zaś, zestawiając wypadki poszukiwań, ^w § 80 t. I przeprowadzonych, z warunkami, pod któremi się do nich przychodzi, wnosić musimy, iż siły elastyczności przez skręcenie drutu lub nitki obudzone, będące przyczyną tych oscy-lacyi pręcika, są do siebie w tym samym prostym stosunku, co k^,!Jy skręcenia, które pręcik wychyleniem swoim z pierwotnego położenia równowagi okazuje. Skoro więc takowy pręcik z naturalnego położenia równowagi,. w którem elastyczność skręcenia nitki jest — o, siłami, działającemi na pewien punkt jego Pod prostym kątem do osi jego długości, sprowadza się kolejno do coraz innych położeń równowagi, widocznie te siły mają się do siebie zupełnie tak, jak odpowiednie skręcenia drutu czyli

) P°gg- Ann. T. 72, a o elektrometrze wstawowym Kolilraucza w tom. 88.