scandjvutmp17d01

372

Im piękniejszy jest mąż, im bardziej zaleca go młodość, świetne i miłe przymioty, tern dokuczliwićj dręczy zonę podejrzliwość, nieufność i niespokój o jego wierność, tern sroższą czuje ona nienawiść dla każdej kobićty, do którćj się mąż zbliży. Kornuż nie znana wściekłość Medei, posyłającćj zatrutą suknię swćj rywalce i własne zabijającej dzieci ? Któż nie słyszał okropućj sceny boleści Hermio-ny wzgardzonej od Pirrusa ?

Nullae sunt inimicitiae nisi amoris acerbae.

Propercius,

„Przykro jest, i litość bierze, mówi IWontaigne, patrzćć na te biedne, słabe i rady sobie dać nie mogące istoty, jak okropnie drę czy je i miota niemi zazdrość. Zakrada się ona do nich najprzód pod tytułem przyjaźni, a skoro je opanuje, wtedy tćż same przyczyny, co były podstawą życzliwości, stają się podnietą śmiertelnej nienawiści; jest to choroba duszy, którą więcej rzeczy może wzmocnić, pogorszyć, jak z nićj uleczyć.“

W rzeczy samćj, widzićć się daje w szpitalach więcćj obłąkanych kobiet przez zazdrość. Za szczególniejszą poczytuje dla siebie krzywdę piękność, gdy ją niewdzięcznik porzuci. Stąd to widzimy częstokroć, jak więdnie w wiośnie swój piękności kwiat zatruty wzgardą jego wdzięków: ów związek skojarzony częstokroć pod najszczęśliwszą wróżbą, wkrótce same tylko okrutne przedstawia waśnie, aż nawet w łożu małżeńskiem; stąd owe zgryzoty, napełniające życie piekielną męką. Jakież byłoby życie mahometanina, wpośród jego haremu, o któregoby ubiegały się żony, gdyby nie panował nad niemi grozą i przymusem? Wtedy to, spodlona w rosko-szach bez wdzięku, odaliska sułtana, same tylko widząca około siebie rywalki, całą swoję tkliwość zwraca na swe dzieci, one ją pocieszają w jej tęsknotach miłosnych, one nadal całą jćj są nadzieją i pociechą. Gdzież są owe mocne kobićty, tyle przywiązane do swego męża, iżby dla niego poświęciły swą zazdrość i same przyprowadziły do jego łoża młode piękności? Mówią, że uczyniła to Sara dla Abrahama, Stratonika dla króla Dejotara, a Livia dla Augusta; lecz zdaje się, że te roztropne panie, wolały raczćj uczynić to, coby i bez ich zezwolenia nastąpić mogło, aby miały sposobność obrać takie rywalki, któreby odsądzić ich nie zdołały. Toż właśnie,