FizykaII76001

754

W innym przypadku, odpowiadającym mocy R' strumienia, będzie tak samo

Ii'

tan co' =    ~ : dla tego tan co : tan co' ~ R : R';

t. j. siły magnetyczne dwóch prądów mają się tak do siebie, jak styczne kątów odchylenia igły, przez nie sprawionego. Zauważać tu niezaszkodzi, iż zmiana magnetyzmu igiełki w tym przyrządzie R R' ¹

na wartość ilorazów —- i — bez wpływu zostaje, zatem kąty

co i co' nie ulegną zmianie, tudzież że okazy dwóch różnych przyrządów tego rodzaju nie dadzą się bezpośrednio ze sobą porównać; odchylenie bowiem, sprawione wskutek wpływu strumienia, krążącego'w pierścieniu bussoli styczn, na igłę magnetyczną tamże, zmienia się z średnicą tego pierścienia, zatem nie może być jednakie w dwóch przyrządach, mających pierścienie różnej wielkości; a nawet ten sam instrument w różnych miejscach na ziemi, będzie przy równem natężeniu strumiema okazywać różne odchylenia igły, bu pozioma składowa magnetyzmu ziemskiego, działająca na nią nie jest wszędzie ta sama, lecz zmienia się z miejscowością, będąc szczególnie od szerokości geograficznej zawisłą. Zgodność stosunku stycznych odchylenia magnetycznej osi igiełki w pewnym przyrządzie tego rodzaju (od magnetycznego południka w Irianem miejscu) ze stosunkiem natężeń dwóch strumieni, zawisła koniecznie od zrobionego wyżej przypuszczenia, że igiełka magnetyczna jest bardzo mała w porównaniu z promieniem koła, w którego środku jest umieszczona. Prawo to wszakże jeszcze z dostateczną dla praktyki ścisłością jest ważnem dla dłuższych igieł i większych kątów od-chylenia, jeśli (jalcto najprzód Gauguin ~) wykazał), punkt obrotu igły znajduje się zewnątrz płaszczyzny kolistego prążka na linii, idącej przez sam środek tego koła prostopadle do płaszczyzny jego, i o połowę promienia koła jest od niej oddalony.

Za pomocą tak urządzonej busoli można też natężenie strumienia elektrycznego z magnetyzmem ziemskim bezpośrednio

1

Obacz tom dodatkowy, tudzież rozprawę Pieria w Sitzangsbericlite der lcais. Acad. za Wicu. T..'. nareszcie Compte; reudus, Tom 36; lub Pogg. Anu. Toin 88.