FizykaII82701

821

wionę przy powstawaniu i zrywaniu strumienia elektrycznego, tudzież przez zmiany jego mocy, sprowadził Du Bois Reymond ^{1 2}) do ogólnego prawa, które według niego tak opiewa: „Nie na bezwzględną wartość gęstości strumienia w każdej chwili odpowiada nerw'ruchu wstrząśnieniem (kurczeniem), lecz na zmiany tćj wartości od jednćj chwil’ do drugiej, a pobudzenie do ruchu, następujące po tych zmianach, jest tćm znaczniejsze, im prędzćj się one przy równćj jego wielkości odbywały, czyli, im większe-mi one w jedności czasu były.“

Ztąd tłumaczy się, dla czego przy rozbrojeniu butelki lejdej-skićj tak mocne uderzenie czujemy, chociaż ilość elektryczności, przebiegającćj ciało w takim razie, jest' nadzwyczajnie mała; skutek fizyologiczny jest tak znaczny dla bardzo wielkiój prędkości, z jaką to rozbrojenie odbywa się." Tak samo zachowują się strumienie indukcyjną, które też chwilowo przebiegając wskutkach swoich fizyologicznych są do tamtych podobne. Prawo powyższe jest jednakże w ścisłem swojem znaczeniu tylko dla nerwów ritehu, a nie dla nerwów czucia ważnem, jak to już z § 97 wnosić można, gdzie o trwałych skutkach fizyologicznych strumienia elektrycznego była mowa. Najprzód Galvani "), broniąc się przeciw zarzutom Volty, wykazał strumień mięśni na udzie żabiem, należycie preparowanem, które bez wszelkich metalów kurczenie okazywało. Poźnićj to samo potwierdził A. Humboldt, a uastępuie włoski fizyk Nobili, który czułość multipli-katora z wrażliwością żabiego preparatu porównywał i ten sam strumień, sprawiający galwaniczne kurczenie bez metalów, nazwał „la corrente propria della rana'-'-. Niemieccy uczeni nazywają go po prostu strumieniem żabim. On nie tylko-w chwili zamknięcia, lecz ciągle istnieje i sprawia odchylenie igły w czułym multiplikatorze. Nobili uważał jednego razu ciągłe odchylenie igły, wynoszące 5°; inna żaba sprawiała stałe odchylenie 8°, trzecia zaś 11°. Później trudnił się Matteucci doświadczeniami nad zwierzęcą elektrycznością, używając do tego multipli-

1

Du Bois Keymond. Untersucliungen iiber tliierisclie Electricitat. Berlin, tudzież w skróceniu: Miiller Bericht ubor d. nenst. Fortschritte d. Pkys. Braun-schweig 1849 — 52.

2

Ob. artykuł Gajwanizm w E.icyklopedyi powszechnej.