FizykaII91101

£05

£05

jest stopień topnienia *) lodu= 0°C, a wrzenia czystej wody -j-100°

91	alkoholu		jego	+77-5
11	oleju terpentynowego—10° „		77	+ 157
11	fosforu	+43 „	77	+290
71	siarki	4109 „	jej	+299
77	rtęci	-40 „	>1	+350

Z metalów trudnotopliwycli potrzebuje bronz ogrzać się do temperatury + 900°, srebro do ¹j~ 1000, złoto do 1250, stal najtrudniej topliwa do 1400, miękkie żelazo franc. do 1500, a kute żelazo ang. do 1600°C, aby nastąpiło topnienie.

Podnosząc temperaturę rozmaitych ciał stałych w celu zmienienia ich postaci stałej na ciekłą, spostrzegamy dwa uwa-> gi godne zjawiska.^! najprzód, każde ciało w zwykłych okoliczr ilościach aż do pewnej, zawsze tej samej temperatury, zatrzymuje swój stan skupienia stały i dopiero w tej temperaturze topnieć zaczyna; każde wiec z nich według właściwej natury swojej posiada pewien niezmienny punki, topnienia; powtóre, od chwili, jak się topnienie ciała rozpocznie, temperatura jego nie podnosi się już j riecej, chociażby dowóz ciepła do niego był najobfitszy, lecz tylko sprawa topnienia odbywa się prędzej; wszelkie więc ciepło udzielone mu odtąd na samo przemienienie stanu skupienia obrócone bywa. Dopiero gdy cała masa stopniała, temperatura jego podnosi się w miarę dalszego udzielenia mu ciepła. Zanurzywszy gałkę termometru w potłuczonym lodzie lub śniegu, przyniesionym świeżo ze dworu do ciepłego pokoju, spostrzeżemy najprzód, że słupek rtęci spadnie niżej 0°, jeżeli mróz na dworze, a po niejakim czasie zacznie się znowu podnosić do góry i przy 0° stanie nieruchomo na tak długo, póki się wszystek lód lub śnieg nie stopi całkiem. Dzieje się to nawet wtedy, gdy pod nim żar lub płomień umieszczony. Woda z lodu powstająca posiada też temperaturę zero, tj. tę samą temperaturę, co lód w chwili rozpoczęcia sprawy topnienia. Ciepło, spotrzebowane na samo to przemienienie stanu skupienia ciała, zowie się ciepłem płynności (topliwości) czvli właściwie cie/rłości. Ponieważ ono ani na nasze czucie, ani na termometr nie działa, bo w rzeczywistości jako takie (wolne) nie istnieje, nazywano je przedtem ciepłem utajo-

1

Obszerniejsze tablice przydane będą do tomu dodatkowego.

rizykaT.il.    114