FizykaII92801

922

■śnie jest ona tak przydatna na ciecz termometryczną, zwłaszcza gdy do tego. (przynajmniej od punktu 0° do 100° C) wskutek równych ilości ciepła rozszerza się o równe narostki objętości.

O trzecim sposobie oznaczania ciepła gatunkowego ciał, polegającym na oznaczeniu czasu ziębnienia onych ¹), tudzież obszerniej o sposobie dochodzenia go w ciałach stałych i płynnych, nareszcie o cieple gatunkowym gazów i par w tomie dodatkowym ²). Tu wspomnę tylko, że ciepło gatunkowe ciała nie jest ilością zupełnie stałą, lecz według doświadczeń Dulonga, Petita, Regnaulta i innych zmienia się z gęstością i temperaturą ciała, tudzież ze stanem skupienia jego. Oprócz tego ciała, pojawiające się w różnych stanach allotropicznych, posiadają nieraz w każdym z nich inne cieplobranie. Co się tyczy gęstości ciał udowodniono, iż w równych z resztą okolicznościach ciepło gatunkowe ciała staje się mniejszem, jeśli gęstość jego powiększy się. Co do stanu allotropicznego fosfor w obu swych stanach, białawym i czerwonym, posiada prawie równe ciepło gatunkowe = 0¹251; selen w stanie szklannym (w granicach temperatury — 20° i -j- 10°C) ma je = 0¹07468, a w stanie metalicznym = 0¹07446; siarka świeżo stopiona = 0¹1844, dwa miesiące po stopieniu 0¹1803; dwa lata później 0¹1764, naturalnie skrystalizowana = 0¹1776. To samo znalazł Regnault u węgla w różnych formach, których badał dziesięć począwszy od węgla zwierzęcego az do diamentu.

Co do temperatury jeszcze większę tu różnice zachodzą; gdyż innej ilości ciepła potrzeba, aby kilogram ciała jakiego ogrzać wyżej od 0° do 1°, niż od 19° do 20, lub od 99° do 100°. Zmiany tej ilości są wszakże u wody mniejsze, niż u innych cieczy tak dalece, iż najczęściej wolno na nie wcale nie zważać, zwłaszcza jeśli temperatura wody nie o wiele stopni zmienia się. W ogólności powiedzieć można, że ciepło gatunkowe ciał stałych rośnie z temperaturą i dla tego musi ono. być większem

1

0 Mayer Gesetze des Warmestoffes- Erlangen 179G; Dulong i Petit, w Ann. de chim. et de phys T. X; hfeumann, w Pogg. Ann. T. 23; Kegnault Ann- de chim ... III ser. T. 9, Pogg. Ann. T. 62.

2

Regnault Annal. de chiin..III ser. T. 1 i 46; Pogg. Ann. T. 53 i 98. Jamina Cours de Płiysicjoe T. II, W¹ fili nera Physik. T. II, oddz. I.