Magazyn6

7401

166

ANARCHIZM — ANDERSON

następnie od form politycznych. Nędza i ucisk sprzyjać będą rozwojowi anarchizmu, dobrobyt i szerokie wolności polityczne, oparte na ustroju demokratycznym, powstrzymywać będą jego rozwój.

Literatura: Eltzbacher: Der Anarchizmu#, Berlin 1900. — H. G.i Die Theorie des Anarchismus (to „JahrbOcher filr Sozial-wissensęhaft und PolitikH, Ziirich 1878). — J. Guillaume: L^§ Internationale, 4 tomy, Paryi 1905—1915. — Ludtcik Kui-exyddt Anarchizm współczesny, Lwów 1902, — Ten&ei W poszukiwaniu nowego ustroju społecznego, Warszawa 1933. — Mm Nettlau: VorfrHłuing des Anarchismus, Berlin 1926. — R. Stammler: Die Theorie des Anarchismus 1894. — G. Zenkerr Der Anarchizmus, Jena 1895 — H• ZoccoW Die Anarchie, Lipsk 1908 (oryginał wioski).

Ludwik Kulczycki.

Anatolia.

A. (Mała Azja, Azja Mniejsza). Wyżynny południowo-zachodni półwysep Azji, oblany morzami: Czarnem, Marmara, Egejskiem i Śródziemnem, a odcięty od pnia azjatyckiego lądu linją Aleksandretta—Batum, A. liczy 525 000 km* powierzchni i około 9 miljonów ludności. Wnętrze półwyspu zalega stepowa i półpustynna wyżyna o wy -raźnie wykształconych górach krawędziowych: na północy Pontyjskich, na południu Taurus Armeński, Antitaurus i Taurus. Góry północne, są częścią, potrzaskanej a następnie zerodowanej płyty kredowej, przy-czem dźwigają na sobie póki ywę law. Wapienne łańcuchy południowe znajdują przedłużenie w wyspach przybrzeżnych (Cypr np.), poprzez które łączą się z górotworem bałkańskim. Wyżynę centralną budują na zachodzie skały starokrystaliczne, w centrum i na wschodzie zalegają osady trzeciorzędowe i skały pochodzenia erupcyjnego. Z punktu widzenia tektonicznego centralna A. przedstawia obszar nie objęty młodszemi ruchami górotwórczemi, które pozostawiły wyraźne ślady w okolicach nakrawędzio-wych. — Liczne słone jeziora są poz< (stałością morza neogeńskiego. — Klimat Anatol ji jest uzależniony w pasie nadbrzeżnym od sąsiedztwa wód morskich — wewnątrz zaś znajduje się pod wpływem masywu azjatyckiego, co tłumaczy się z jednej strony otwarciem ku wschodowi, z drugiej równoległym do wybrzeża przebiegiem torów cyklonalnych. Opady atmosferyczne pozostają po zewnętrznych stronach wzniesień i to w wyższym stopniu na północy i zachodzie (650—800 m/m) aniżeli na południu (500—650 m/m); wyżyna centralna dostaje ich znikomo mało (nawet miejscami niżej 200 m/m). Między klimatem śródziemnomorskim a kontynentalnym zaznacza się, dzięki różnicom hj psomctrycz-nym, pełna skaia przejścia. Dla szaty roślinnej charakterystyczny jest p>as lasów szpilkowych i liściastych, pokrywających systemy górskie. Na zachodzie strefa lasu ustąpiła na rzecz ziemi ornej. Strefę śródziemnomorską charakteryzuje roślinność tegoż typu. Natomiast wyżyna oentralna ma charakter stepowo-półpustynny. — Osadnictwo o charakterze nader pierwotnym. Miasta są nieliczne, leżą jedynie na skrzyżowaniach szlaków komunikacyjnych. Gęstość zaludnienia średnio 17 mieszkańców na km*. Struktura zawodowa jak i życie gospodarcze p>od zdecydowanym wpływem czynników fizjograficznych. Przeważa rolnictwo w {Jasie nadbrzeżnym — na wyżynie centralnej hodowla, w obszarach górskich leśnictwo i rolnictwo. Z płodów kopalnianych zasługują na wzmiankę: węgiel kamienny (Eregli nad m. Czarnem) miedź i żelazo (nie-eksploatowane należycie), srebro (Balia, Maden) mangan, nafta. Duże znaczenie ma smirgel (dolina rzeki Manderes), któiego wydobycie reguluje podaż światową.

A. jest jeszcze, mimo bardzo znacznych wysiłków, słabo komunikacyjnie udostępniona, co stanowi ogromną przeszkodę w rozwoju gospodarczym, hamowanym ponadto przez dotkliwy brak kapitałów. — Ludność A. przedstawia dziwny amalgamat ludów, które od najdawniejszych czasów przesunęły się przez pomostowo położony półwysep. Zasadniczo na etniczny podkład hetycki przyszło nawarstwienie tureckie, poprzedzone przez element grecki. Wzmiankowane przemieszanie zaznaczyło się z natuiy rzeczy najsilniej w pasie śródziemnomorskim i w okolicach portowych, jako w punktach zdecydowanej infiltracji wielorakich elementów.

W rzędzie portów zasługuje na wzmiankę Konstantynopol, Samsun, Smyrna i Mer-sina. Geopolityczne znaczenie A. polega na jej pomostowości, zbliżeniu do Europy świata azjatyckiego i sąsiadowaniu z Afryką.

Orm.

Anderson James.

A. urodzony 1739 wHermiston (Szkocja), um. 1808 w West-Ham w hr. Essex. Działał praktycznie na terenie rolnictwa. W tym