Magazyn6
7301

565

BUJAK FRANCISZEK — BUKARESZTEŃSKIE TRAKTATY

pracy naukowej). Dorobek ten należy głównie do dziedziny historycznej z poddziałami: społecznym, gospodarczym i geograficznym, a część zajmuje się bieżą-cemi sprawami polityki rolniczej oraz nauki. Według typu prace te dają: a) obraz stosunków praktycznych, b) przyczynki do kształtowania teorji ekonomicznej oraz poglądów historycznych, c) wskazania dla organizacji badań naukowych w Polsce i d) poglądy i wskazania do zmian w dziedzinie własności rolnej i administracji gminnej.

Literatura: B. (ujak) F.(raneiamek) i Drogi mojego rozwoju umysłowego. Nauk* Polska. Warszawa 1927. — Belek E.s Dr. Francuzek Bujak. Vtslnlk Cukozloomtki Akademie Zcm&d&Uk6- Praha 1930. — Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny Poznati 1930.

Wiktor Bronikowski.

Bukareszteńskie traktaty.

I. Uwagi ogólne. 2 Traktat 1913 r. 3. Traktat 1916 r. 4. Traktat 1918 r.

1.    Uwagi ogólne. W stolicy Rumunji zostały zawarte liczne umowy międzynarodowe a to w XIX w.: traktat pokojowy rosyjsko-turecki z 16/28. V. 1812 i takiż traktat bułgarsko-serbski z 19. II./3. III. 1886 (słynny z lakoniczności traktat w jednym artykule); w XX w.: 1) traktat pokojowy między Bułgarją z jednej a Czarnogórą, Grecją, Rumunją i Serbją z drugiej strony, z 28. VII./io. VIII. 1913, 2) traktat sojuszu i umowa wojskowa między Rumunją z jednej, a Rosją, Francją, W. Brytanją i Włochami z drugiej strony z 4/17. VIII. 1916, 3) traktat pokojowy między Rumunją z jednej a Austro-Węgra-mi, Bułgarją, Niemcami i Turcją z drugiej strony z 7. V. 1918.

2.    Traktat 1913 r. Traktat pokojowy z 1913 ^r- był zakończeniem t. zw. II lub

międzysojuszniczej wojny bałkańskiej, wywołanej przez atak bułgarski na Serbów i Greków z 30. VI. 1913 r.; po stronie Serbji stanęła Czarnogóra, a następnie wmieszała się (10. VII.) i Rumunją w celu „zapewnienia sobie strategicznie bezpiecznej granicy od strony „Bułgarji“ i „położenia kresu wojnie między ex-so-jusznikami, a to dla zapewnienia nareszcie pokoju na Wschodzie Europy'*. W wyniku klęski w wojnie z byłymi sojusznikami, dalej wskutek ofensywy tureckiej i zbliżania się wojsk rumuńskich do

Sofji, Bułgar ja musiała kapitulować. Rząd bułgarski przyjął zgóry żądania terytorjal-ne Rumunji. Król Karol rumuński odegrał rolę medjatora między Bułgarją a jej byłymi sojusznikami i skłonił tych ostatnich do przyjęcia zawieszenia broni (30. VII.). Na zwołanie konferencji pokojowej w Bukareszcie zgodziły się strony wojujące bez trudności; stolica któregoś z wielkich mocarstw nie mogła być wyznaczona ze względu na szczególne sympatje tych państw do jednej czy drugiej ze stron zwaśnionych. Obrady konferencji rozpoczęły się 30. VII. 1913 pod przewodnictwem T. Maiorescu, ówczesnego premjera i ministra spraw zagranicznych Rumunji, a zarazem jej pierwszego delegata, Bułgarję reprezentował jako pierwszy delegat D. Tonczew, Czarnogórę — J. Vu-kotić, Grecję —• Venizelos, ówczesny pre-mjer, Serbję — Paśić, również premjer. Turcji, która się zgłosiła na konferencję, Rumuni nie dopuścili. W czasie obrad toczyła się ożywiona wymiana zdań między stolicami mocarstw, zwłaszcza między Berchtoldem i Sazonowem. Pierwszy brał w obronę interesy Bułgarji przeciw Serbji, drugi działał w kierunku przeciwnym, broniąc za to aspiracyj bułgarskich przeciw Grecji. Przytem obie grupy mocarstw pochwalały akcję medjacyjną Rumunji i doradzały Bułgarji wejście z nią w bliższy kontakt, jakkolwiek Wiedeń uprzednio nawet groźbami usiłował Rumun ję powstrzymać od interwencji w Bułgarji. Zgodnie z tern wszystkiem, najprędzej doszło do ugody w sprawie nowej granicy między Bułgarją a Rumunją (4. VIII.), poczem przedłużono bezterminowo zawieszenie broni. Targi delimitacyjne między Bułgarją a Grecją i Serbją trwały najdłużej, ale wobec zdecydowanego poparcia Rosji dla Serbji ta ostatnia przeforsowała niemal w całości swoje żądania, oprócz okręgu Strumicy (na płd. zach.), który Rosja poleciła zostawić Bułgarji. Rosja pragnęła również zostawić Bułgarji port Kawallę, ale Wilhelm II „walczył jak lew“, by zapewnić ów port Grecji, t. zn. swemu szwagrowi Konstantynowi I. Grecja musiała zredukować swe aspiracje w Tracji i przyznać Bułgarji granicę Mesty. Bułgarzy przyjęli warunki Serbji i Grecji po otrzymaniu wyraźnej obietnicy Wiednia i Petersburga, że traktat ulegnie jeszcze rewizji. Rumuni jednakże, wiedząc, iż są dla obu tych mocarstw przedmiotem zabiegów, ogłosili ten traktat