Magazyn6
1001

602

CENA

kowo produkty rolne, a następnie po 1550 r. także ogół pozostałych towarów; najwyższy poziom osiągają ceny w d.ugiej połowie

XVI    w. a zakończenie „rewolucji" przypada na pierwszą połowę XVII w. Najsilniejszemu wzrostowi ulegają ceny towarów żywnościowych, w znacznie słabszym stopniu zwyżkuje odzież i budulec; wzrost płac pozostaje daleko w tyle za wzrostem cen towarów.

W w. XVI pomiędzy rozwojem cen różnych krajów Europy Zachodniej a Polski istnieje wyraźna zgodność. Natomiast w XVII wieku podobieństwo rozwoju cen maleje w poszczególnych krajach Europy, a to z tego powodu, że ruch cen nie był wówczas tak klasyczny jak w XVI w., i że w XVII w. występują różne czynniki lokalno-krajowe, powodujące częściowo odmienny rozwój cen. Tak np. wojny w Polsce z połowy

XVII    w. wybitnie wpłynęły na wzrost cen w latach 1651—1660, przedłużając w ten sposób okres zwyżkowy o lat kilkanaście w stosunku do zachodu Europy. W różnych krajach intensywność wzrostu cen nie jest jednakowa. Zboże podrożało w XVI w. w Saksonji o 300%, w Strassburgu o 280%, w Anglji o 150%, w Środkowej Francji o 200%; znamienny jest fakt, że w Polsce wzrost ceny zboża był o wiele wyższy, aniżeli na Zachodzie, osiągnął w tym samym czasie ponad 500%.

Poniżej podane indeksy cen ilustrują rozwój cen w XVI— XVII w w kilku krajach europejskich.

Hiozpanja (wedle Hamiltona).

Kok	Ogół towarów	Kok	Ogół towarów
1501	33-26	1580	102.77
1510	38.76	1590	”3 97
1520	42.06	1600	137-23
1530	56.78	1610	l3°-77
i54°	58.20	1620	129.94
1530	69,05	1630	136.77
1560	79.09	1640	121.46
157°	93.84	1650	143.22

Anglja (wedle Wiebego).

Lata	Produkty wiejskie	Ogół towarów
1451—1500	IOO	IOO
1501—1520	106	IOI
1521—1550	114	105
^I55^1—1570	184	159
157^1—1602	273	219
1603—1652	402	223
1653—1702	437	356

Francja (wedle Wiebego).

Lata	Ogół towarów	Płace robotników
1451—1500	IOO	IOO
1501—1525	113	92
1526—1550	136	104
1551—1575	174	103
1576—1600	248	113
1601—1625	189	113
1626—1650	243	127
1651—1675	227	127
1676- -1700	229	125

Alzacja (wedle Wiebego).

Lata	Produkty rolne	Ogół towarów	Płace robotników
1451—1500	IOO	IOO	IOO
1501—1525	94	95	89
1526—-1550	134	IOO	91
1551—1575	213	150	88
1576—1600	265	194	i°3
1601—1625	362	219	ICj
1626—1650	564	321	138
1651—1675	199	245	114
1676—1700	322	246	103

Polska, Lwów (wedle Hoszowskiego).

Lata	Towary spoiyw.	Ogół towarów	Płace robot ników
1521—1525	IOO	IOO	IOO
1526—1530	125	IIO	97
1521—1530	118	105	99
1531—1540	128	109	99
1541—1550	148	118	99
1551—1560	200	146	III
1561—1570	250	166	143
1571—1580	359	202	179
1581—1590	332	191	182
1591—1600	392	214	198
1601—1610	432	241	225
1611—1620	437	231	192
1621—1630	497	244	187
1631—1640	490	258	201
1641—1650	595	288	216
1651—1660	998	407	278
1661—1670	734	292	154
1671—1680	865	34°	167
1681—1690	650	285	I70
1691—1700	728	303	170

Główną przyczyną rewolucji cen XVI i XVII wieku był spadek wartości pieniądza, jaki nastąpił w związku z napływem kruszców amerykańskich do Europy. W latach 1493—1520 udział Europy i Afryki w ogólnej produkcji złota wynosił 83,6% a Ameryki 16,4%, zaś w latach 1581—1600 46,0% i 54,0%, a w XVII w. 38,8% 1 61,2%. Ale produkcja i import złota stanowią drobną część w stosunku do produkcji srebra. W pierwszej połowie XVI w. srebro stanowiło około 9°% ogółu produkcji kruszców szlachetnych, a w drugiej połowie XVI i XVII wieku powyżej 97%,