Magazyn6
5601

648

CHINY

3.    Flora i fauna. Na północy wkracza na teren Ch. strefa lasu szpilkowego, przechodząca w step, półstep, a miejscami w pustynię. Łańcuchy górskie pokrywa roślinność alpejska, wyżej spiętrzają się turnie, wieczne śniegi i lody. Od Jang-dzy-dziangu stokami Chinganu ciągnie się aż po Amur wąski pas lasów mieszanych, przechodzących w prowincji Junnan w zbiorowisko lasów liściastych, z drzewami kamfory i gingko. Całe dorzecze Jang-dzy-dziangu ma wiecznie zieloną roślinność podzwrotnikową (bambus, rododendron, azalea), która na wybrzeżu ustępuje miejsca lasom parkowym. W Ch. północnych odpowiednik stanowi flora stepowa. Świat zwierzęcy wykazuje w okolicach północnych typ paleobcrealny, na południu wschodnio-indyjski (z małpami i tygrysem). Na stepach Ch. północnych spotyka się antylopę i ptactwo stepowe, dla Ch. Środkowych charakterystyczna jest fauna wodna, dla zachodnich i południowo-zachodnich — leśna, górska i wysokogórska.

4.    Ludność. Ch. liczą około 450 milj. ludzi, co odpowiada około 40% zaludnienia Azji. Przecń tna gęstość zaludnienia wynosi przeszło 45 mieszkańców na km* Jednakowoż w rozmieszczeniu ludności zaznaczają się duże różnice. Ch. zewnętrzne wykazują na dużych obszarach zaludnienie niżej 1 i niżej 25 osób na km*. Bez porównania gęściej zamieszkałe są Ch. właściwe. Już wzdłuż Chingaru, w strefie lasów mieszanych i liściastych gęstość zaludnienia nie spada niżej 25 osób na km*, a dochodzi 50. Górzyste Ch. południowe (właściwe) wykazują gęstość do 100 osób na km* przyczem wzdłuż wybizeża oceanicznego przebiega szeroki pas znacznie silniejszej aglomeracji. Ch. północne (właściwe) są jeszcze gęściej zaludnione. Rolnictwo oparte na loesso-wych glebach żywi tu zgórą 100 osób/km*. Podobne zagęszczenie panuje i na wyspach chińskich (Hainan 34000 km*, Czusan). O ile pod względem rasowym uważa się Chińczyków za typ jednolity (jedynie na północy i północnym-zachodzie występują ludy mongolskie) — to stosunki wyznaniowe układają się bardziej zawile. Świat uczonych wyznaje daoizm i konfucjanizm, biurokracja należy z reguły do wyznawców konfucjanizmu, lud uznaje buddaizm. Zasadniczą tezą wszystkich tradycyjnych wierzeń jest kult przodków, który gra potężną rolę, jako religijny motor posuwania liczby urodzeń do granic fizjologicznej możliwości.

Niemałe znaczenie w dzisiejszych Ch. mają importowane kierunki filozoficzne jak ateizm, nihilizm, komunizm, bolszewizm, antyeuropeizm i antychrystjanizm, które traktować należy jako religijną i moralną podbudowę prądów nacjonalistycznych wzgl. socjalnych, podniesionych do wyżyny wiary. Chrześcijaństwo (3 milj., w tem */₂ milj. protestantów) dostało się do Chin w w. VII, mozaizm w w. XII. Geograficzne rozmieszczenie wyznań jest tego rodzaju, że konfucjanie zamieszkują Ch. właściwe, buddyści zaś obszary zachodnie i wnętrze państwa. Pasmo Chingcnu i w tym wypadku stanowi granicę. Na wzmiankę zasługują dw.e wyspy mahometańskie: jedna nad górnym biegiem Huang-ho (Mongolja wewnętrzna), druga nad wielkiem kolanem Jang-dzy-dziangu w prowincji Junnan. Poza tem wciska się wyznanie mahometańskie szeroką zatoką na terenie wschodniego Turkiestanu (razem mahometan 15—20 milj.).

Osadnictwo wiejskie jest skupione. W okolicach loessowych panuje typ chaty, budowany z cegieł z suszonego lotssu. Mieszkania jaskiniowe, drążone w pionowych ścianach loessowych, nie należą do rzadkości. Szczególny charakter zdradzają miasta. Część chińska, gęsto zaLudowana,

0    labiryncie ulic i uliczek, odcina się ostro od nowocześnie założonych dzielnic europejskich. Według spisu z roku 1928 liczą Ch. 20 miast o zaludnieniu wyżej */» miljona głów. Pod względem charakteru przedstawia Chińczyk typ spokojny, cierpliwy, mało wymagający, niesłychanie pracowity

1    oszczędny. Z zamiłowania jest rolnikiem. Wysoka rozrodczośt Chińczyków jest powodem znacznego zdeprecjonowania pracy ludzkiej. Na jej karb spada szeroko rozpowszechnione w Ch. zaprzęganie dzieci do praoy zawodowej (rolnicy z okolic przeludnionych „wydzierżawiają" dzieci do robót przemysłowych). Liczbę Chińczyków, przebywających na emigracji, szacuje się na 6,5 miljona głów.

5. Stosunki gospodarcze. Głownem zajęciem jest rolnictwo, zatrudniające ponad 80% ludności. O rodzaju unraw decyduje w pierwszym rzędzie klimat (względnie wysokość i czas opadu atmosferycznego). Rolnictwo obywa się prawie zupełnie bez żywego inwentarza, co pociąga za sobą brak nawozu. W okolicach przeludnionych ma charakter ogrodowo-okopowy i nierzadko opiera się na sztucznem nawod-