Magazyn6
6501

657

CHŁODNICTWO — CHODŹKO WITOLD

Artykuły spożywcze, szybko psujące się, jak: mleko, masło, jaja, mięso, drób, jarzyny, owoce, zajmują poważne miejsce w życiu gospodarczem kraju, gdyż służą do aprowizacji całej jego ludności. Produkty te, przeznaczone na konsumcję wewnętrzną, również ulegają zepsuciu przy przechowywaniu w nieodpowiednich warunkach.

Stosowanie zimna do przechowywania produktów spożywczych jest najtańszym sposobem. Dlatego też w handlu artykułami spożywczemi i w przetwórniach produktów staje się niezbędne.

Maszyny chłodnicze znajdują zastosowanie w mleczarniach, rzeźniach, przetwórniach mięsnych, w browarach, w fabrykach czekolady, w cukierniach, restauracjach, w przetwórniach tłuszczu i t. d.

Niezależnie od instalacyj chłodniczych w przetwórniach potrzebne są składy-chlod-lie w punktach produkcji i konsumcji i wa-gony-chłodnie do transportu produktów.

Składy-chłodnie, wagony-chłodnie i instalacje chłodnicze w przetwórniach produktów, stanowiąc nieprzerwany łańcuch, który łączy konsumenta i producenta, przyczyniają się do usprawnienia organizacji aprowizacji ludności i obrotu artykułami spożywczemi i usuwają wielomiljonowe straty, które może ponieść kraj z powodu psucia się i marnowania produktów.

Brak chłodni i odpowiedniej organizacji przynosi straty producentowi, który sprzedaje swój towar w porze nieodpowiedniej, pod przymusem.

Traci również i konsument, który zmuszony jest pokrywać cały szereg niepotrzebnych pośredników i straty z powodu wadliwej organizacji w obrocie handlowym.

Usprawnienie organizacji handlu mięsnego łącznie z budową składów-chlodni pozwoli na wykorzystanie sezonu rocznego, kiedy pasza jest tańsza i można wykarmić więcej inwentarza dochodowego, który po zabiciu i zamagazynowaniu w chłodniach może być konsumowany później, w okresie sezonowej zwyżki cen.

Miarą znaczenia ch. w życiu gospodarczem kraju służyć może suma rocznego obrotu w handlu artykułami spożywczemi, szybko psującemi się, szacowana w Polsce na 2 miljardy złotych.

Literatura: GóŁłsche G.: Die Kdltemaschinen und ihre Anlagen. Altona 1916. — Ilirach Af. Ing,: Die Kdltemoschinen. Berlin 1932. — Hu IIII. B.: Household refrigeration. Chicago 1933 — ŁeparsM A. dr.: Chłodnictwo to gospodarstwie narodowem Polski. Warszawa 1930. — Macłntire H. J.: Principia of mechanical refrigeration. New York 1930. — Monroimin A.: La conscrvatxon par le froid des denrłes płrissables. Paru 1930. — Sokołowski St. ini.: Składy-chłodnie i ich znaczenie w iyciu gospodarczem Polski. Warszawa 1931. — Tenie: Zastosowanie chłodnictwa w rybactwie, Poznań 1922. — Stefa-nowski B. prof.z Chłodnictwo. Warszawa 1932.— Yassogne C. La pratiąue des machines frigorifięues. Parts 1928.

St. Sokołowski.

Chmiel.

Ch. występuje na półkuli północnej w dwóch odmianach. W Europie Środkowej ch. pospolity (Humulus lupulus), w Ja-ponji japoński (japonicus). W Europie Środkowej znany jest od VIII w. Wymaga on starannej bardzo i intensywnej kultury w specjalnie zakładanych chmielnikach, których żywot nie przekracza 12—15 lat. O jakości ch. decyduje wartość lupuliny (8—12%) — nadającej piwu charakterystyczny gorzkawy posmak. Poza tern znajduje ch. zastosowanie przy wyrobie aromatycznych olejków. W rzędzie producentów wymienić należy Wielką Brytanję (z produkcją roczną za okres 1928/30, 14,5 tys. tonn), Stany Zjednoczone A. P. (13,5), Niemcy (bez Zagłębia Saary n%), Czechosłowacja (10,9), Jugosławja (7,3), Francja (4.7) oraz Belgja i Polska (po 1,7). W Polsce najszerzej rozwinęła się uprawa ch. na Wołyniu i w Lubelskiem. W ostatnich latach podjęto próby uprawy na nizinie nadwiślańskiej. Giełda chmielowa polska znajduje się w Lublinie. Europejskie targi chmielowe koncentrują się w Norymberdze. W r. 1932 wywóz chmielu z Polski przedstawiał wartość 2 961 000 zł. za 1 875 tonn. Wśród odbiorców naczelne stanowisko przypada Belgji, Francji, Anglji i Łotwie.

Orm.

Chodźko Witold.

Ch. urodził się i. XI. 1875 r. w Piotrkowie Trybunalskim; studja wyższe odbywał na Uniwersytecie Warszawskim, który ukończył w 1900 z dyplomem lekarza, poczerń uzyskał doktorat medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1907 do 1914 był dyrektorem szpitala dla nerwowo chorych w Kochanówce pod Łodzią. W 1916 został członkiem z wyboru Rady Miejskiej m. st. Warszawy, w 1917 — referentem sanitarnym Tymczasowej Rady Stanu. W 1918 objął stanowisko ministra

42

Encyklopedia nauk politycMiych.