Magazyn6
9701

CŁA

689

kacie, dołączonym do towaru, a poświad!-czonym przez Konsulat Rzeczypospolitej Polskiej.

Tego rodzaju przypadki, w których towar płaci, oprócz cła od wartości, także cło specyficzne, spotykamy częściej w taryfach celnych Stanów Zjednoczonych Ameryki, i to zarówno z 1922 r., jak z 1930 r. Wogóle Stany Zjednoczone Ameryki należą do tych wyjątkowych krajów, gdzie silny protekcjonizm celny posiłkuje się w wielu przypadkach cłami od wartości, choć gdzie indziej protekcjonizm doprowadził do wyrugowania tej formy cel. Ustawa taryfowa z 1930 r. w Stanach Zjednoczonych Ameryki, w rozdziale 402, zatytułowanym „Wartość" (Value), przyjmuje następujące zasady określenia wartości, od której oblicza się cła, o ile taryfa przewidziała stawki ad valorem: a) wartość zagraniczną lub wywozową, w zależności od tego, która jest wyższa, b) jeżeli żadna z powyższych wartości nie daje się ustalić, — to należy brać „wartość Stanów Zjednoczonych", za którą uważa się cenę takiego lub podobnego importowanego towaru, podług zwykłych wolnych tranzakcyj handlowych wszystkich kupców na głównym rynku w Stanach, przyczem cło należy odjąć; c) jeżeli i ta cena nie daje się ustalić, to należy brać koszty produkcji przywożonego towaru; d) w pewnych, określonych w taryfie, przypadkach za wartość należy brać amerykańską (wewnętrzną) cenę sprzedażną towarów produkcji krajowej.

Stosowanie tej ostatniej wartości, jako podstawy ceł ad valorem, ma miejsce m. in. odnośnie do barwników syntetycznych i produktów przejściowych; taryfa Stanów Zjednoczonych zawiera w tym przypadku cła złożone ze specyficznego i od wartości, oraz każe clić, podług amerykańskiej (wewnętrznej) ceny sprzedażnej analogicznego wyrobu krajowego, a w razie braku tegoż, podług „wartości Stanów Zjednoczonych" importowanego towaru.

Szerokie zastosowanie ceł ad valorem oraz, jak później zobaczymy, ceł wyrównawczych, jako antidumpingowych, w ustawodawstwie celnem Stanów zmusiło je do założenia i utrzymywania biur kontrolerów, badających i sprawdzających ceny, przyczem biura takie są utrzymywane zarówno w Stanach, jak w Europie.

Cła specyficzne są to cła wyznaczone i pobierane nie od wartości, lecz od jednostki miary, przeważnie od wagi (100 kg), względnie, rzadziej, od ilości przedmiotów (sztuka, tuzin par). Cła specyficzne przeważają w taryfach celnych państw europejskich, zwłaszcza o charakterze protekcjonistycznym. Taryfy europejskie, stosując, jako regułę, cła od wagi, przyjmują następujący rodzaj wagi: wagę brutto, t. j. łącznie z opakowaniem we-wnętrznem i zewnętrznem, dla stawek nie przewyższających pewnej wysokości (w Polsce 15 zł w I kolumnie i 12 zł w II kolumnie, od 100 kg), a wagę netto, czyli wagę czystą towaru (bez opakowania wewnętrznego i zewnętrznego) dla stawek przewyższających tę wysokość. Ponieważ większość stawek celnych przekracza wysokość owego minimum, przeto można przyjąć, że cła pobiera się z reguły od wagi netto.

Ustala się wagę netto bądź przez odjęcie od wagi brutto towaru, t. zw. tary (której normy wskazane są w zawartej w przepisach celnych tabeli tarowej), bądź na żądanie klienta (strony), a nawet w pewnych przypadkach z inicjatywy urzędu celnego przez zważenie towaru bez opakowania.

W polskiej taryfie celnej (i w innych) za podstawę wymiaru cła przewyższającego minimum (15 względnie 12 zł) przyjmuje się niekiedy t. zw. wagę towaru wraz z bezpośredniem (wewnętrznem) opakowaniem, natomiast odlicza się zewnętrzne; taryfa wymaga tego wyraźnie w pozycjach, obejmujących towary sprzedawane i używane przez konsumentów razem z opakowaniem (np. napoje alkoholowe, perfumy, pasta do obuwia w pudełkach i t. p.).

W pewnych, rzadkich przypadkach polska taryfa celna z 1932 r. przyjęła za podstawę ceł specyficznych nie wagę, lecz ilość towaru. Dotyczy to np. niektórych wyrobów dzianych (rękawiczki, pończochy), gdzie stawki celne określono od tuzina par.

Cła zawarte w taryfie celnej, ze względu na autonomiczny sposób ich ustalania, noszą nazwę ceł autonomicznych.

Cła autonomiczne są to cła jednostronnie ustalone przez państwo na mocy własnego autonomicznego zarządzenia (ustawy, rozporządzenia), w przeciwstawień niu do ceł konwencyjnych. Cła autonomiczne tworzą zwykle podstawę do rokowań z państwami zagranicznemi o wysokość ceł konwencyjnych i obowiązują w stosunkach beztraktatowych, lub o ile na

44

Encyklopedia nauk politycznych.